白雲泉

天平山上白雲泉
雲自無心水自閑
何必奔衝山下去
更添波浪向人間

白居易

Bạch Vân Tuyền
***
Thiên Bình sơn thượng Bạch Vân tuyề
Vân tự vô tâm thủy tự nhàn
Hà tất bôn xung sơn hạ khứ
Cánh thiêm ba lãng hướng nhân gian
*
Bạch Cư Dị
***
Dịch Nghĩa:
(suối Bạch Vân)
(trên núi Thiên Bình có suối Bạch Vân)
(mây tự nó vô tâm, nước tự nó êm đềm)
(đâu cần phải đổ xô xuống núi)
(gây thêm lụt lội cho người ta)
*****

Suối Bạch Vân

***
Bài 1
Bạch Vân ẩn giữa Thiên Bình
Mây ôm lờ lững vui tình gió trăng
Được chi bỏ núi xuống đồng
Quyện trong nhân thế trùng trùng phong ba

Bài 2
Quanh co dòng Bạch lưng trời
Mây ôm, núi quyện êm trôi tháng ngày
Phải không nhập cõi thế này
Có đâu chịu cảnh đọa đầy nhân sinh
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

拜新月

開簾見新月
即便下階拜
細語人不知
北風吹裙帶

李端


Bái Tân Nguyệt

*
Khai liêm kiến tân nguyệt
Tức tiện há giai bái
Tế ngữ nhân bất tri
Bắc phong xuy quần đái.
*
Lý Đoan
Dịch nghĩa
(lạy trăng non)
(vén rèm lên thấy mảnh trăng non)
(vội bước xuống thềm vái lạy)
(lẩm bẩm khấn không ai nghe được)
(gió bấc thổi dải quần bay bay)

Lạy Trăng Non

Bài 1
Vén rèm thấy trăng mới
Vội quì xuống vái lạy
Khấn gì ai biết tới
Dải quần gió bay bay.

Bài 2
Trăng non một giải bên rèm
Bước ra quì xuống bên thềm vái van
Nghe như tiếng thở lời than
Trước làn gió bấc dải quần bay bay.
*
SongNguyễn Hàn Tú

罷相作

避賢初罷相
樂聖且銜杯
為問門前客
今朝幾個來

李適之

Bãi Tướng Tác
*
Tị hiền sơ bãi tướng
Lạc thánh thả hàm bôi
Vị vấn môn tiền khách
Kim triêu kỷ cá lai?
*
Lý Thích Chi
Dich nghĩa:
(viết bài này khi thôi làm tướng)
(vừa thôi làm tướng, như các bậc hiền ở ẩn)
(nào uống chén rượu như các vị thánh yên vui)
(xin hỏi vị khách ở trước cửa)
(sáng nay quý vị tới mấy người?)

*****


Làm Khi Nghỉ Chức Tướng
***
Tựa người lánh ẩn, trả quan rồi
Yên nhàn như thánh uống vui chơi
Này ông, khách quý đang ngoài ngõ
Quý vị sáng nay tới mấy người?

SongNguyễn HànTú

貧交行

翷手作雲覆手雨
紛紛輕薄何須數
君不見管鮠貧交時
此道今人棄如土

杜甫



Bần giao hành
*
Phiên thủ tác vân, phúc thủ vũ
Phân phân khinh bạc hà tu số
Quân bất kiến Quản Bảo bần thì giao?
Thử đạo kim nhân khí như thổ

Đỗ Phủ
*
Dịch Nghĩa:
(bài hành tình bạn thủa hàn vi)
(bài hành tình bạn thủa hàn vi)
(cái thói lật lọng đầy rẫy không đếm xuể)
(ông không thấy tình bạn Quản Bảo lúc nghèo sao?)
(thứ tình bạn đó người đời nay coi rẻ như cục đất)

Ghi chú : Quản & Bảo, tức Quản Trọng và Bảo Thùc Nha,
người thời Xuân Thu, thủa hàn vi kết bạn tri kỷ.
Sau đều làm quan to. Khi Quản mắc tội có thể bị
xử chém, Bảo hết sức biện bạch cho bạn thoát nạn.
*******

Tình đời thủa hàn vi

***
Xoay chuyển bàn tay đổi mây mưa
Thói đời khinh bạc mấy cho vừa
Bảo Quản nghĩa tình gương có thấy ?
Đời giờ coi rẻ tựa bùn dơ.
***
SongNguyễn HànTú

班婕妤

怪來粧閣閉
朝下不相迎
總向春園裏
花間笑語聲

王維


Ban Tiếp Dư
*
Quái lai trang các bế
Triều há bất tương nghinh
Tổng hướng xuân viên lý
Hoa gian tiếu ngữ thanh
*
Vương Duy
Dịch nghĩa:
(nữ quan chức Tiếp Dư họ Ban)
(Quái lạ! Sao nơi làm việc đóng cửa?)
(các quan trong triều lại không ai đón tiếp)
(tất cả đều hướng về vườn đang xuân
(nghe thấy tiếng cười trong lùm hoa)


Nử Quan Họ Ban
***
Bài 1
Ô lạ nhỉ lầu trang đóng kín
Bạn đồng liêu chẳng được tiếp nghênh
Kìa hình như nơi cuối vườn xuân
Tiếng khúc khích giữa vòm hoa nở

Bài 2
Lầu trang đóng kín lạ lùng chưa
Bạn ghé chơi sao chẳng đón đưa
Hình như cuối ngả vườn xuân đó
Có tiếng vui cười giữa đám hoa
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

不見

不見李生久
佯狂真可哀
世人皆欲殺
吾意獨憐才
敏捷詩千首
飄零酒一杯
匡山讀書處
頭白好歸來

杜甫

Bất Kiến

Bất kiến Lý sinh cửu
Dương cuồng chân ngã ai
Thế nhân giai dục sát
Ngô ý độc lân tài
Mẫn tiệp thi thiên thủ
Phiêu linh tửu nhất bôi
Khuông sơn độc thư xứ
Đầu bạch hảo quy lai.

Đỗ Phủ

(không gặp)

(đã lâu không gặp ông Lý
(ta rất thương xót ông phải giả điên)
(người đời ai cũng muốn giết ông)
(riêng ta thì vẫn mến tài của ông)
(ông làm thơ rất mau, đã có cả ngàn bài rồi)
(lúc nào cũng ngất ngưởng với chén rượu)
( thư phòng ở núi Khuông)
(chắc là chỗ tốt để ông trở về khi đầu bạc)


Không Gặp

Lâu rồi không gặp Lý huynh
Người vui trăng nước mặc tình thế nhân
Giả ngơ như một gã điên
Người đời căm ghét, tình riêng tôn thờ
Trời cho ông một túi thơ
Ngả nghiêng bầu rượu, chẳng mơ công hầu
Núi Khuông đèn sách ẩn sâu
Chắc mai sau, lúc bạc đầu về đây.

SongNguyễn Hàn Tú

八陣圖
功蓋三分國
名成八陣圖
江流石不轉
遺恨失吞吳

杜甫

Bát Trận Đồ

Công cái tam phân quốc
Danh thành Bát Trận Đồ
Giang lưu thạch bất chuyển
Di hận thất thôn Ngô
Đỗ Phủ

(trận đồ Bát Quái)

(có công lớn trong thế nước chia ba)
(do đó Trận Đồ Bát Quái nổi danh)
(nước sông chảy mà đá xếp không chuyển)
(đánh Ngô, bị thua, ôm hận chạy về đây)



Trận Bát Quái
Ngày nào Tam Quốc phân tranh
Trận Đồ Bát Quái lừng danh khắp trời
Nước dâng đá chẳng chuyển rời
Mãi mang hận đã lỡ thời chiếm Ngô

SongNguyễn HànTú

悲青板

我軍青板在東門
天寒飲馬太白窟
黃頭奚兒日向西
數騎彎弓敢馳突
山雪河冰野蕭瑟
青是烽煙白是骨
焉得附書與我軍
忍待明春莫倉卒

杜甫

Bi Thanh Bản
*
Ngã quân Thanh Bản tại đông môn
Thiên hàn ẩm mã Thái bạch quật
Hoàng đầu Hề nhi nhật hướng tây
Sổ kỵ loan cung cảm trì đột
Sơn tuyết hà băng dã tiêu sắt
Thanh thị phong yên, bạch thị cốt
Diên đắc phụ thư dữ ngã quân
Nhẫn đãi minh xuân mạc thảng thốt.

Đỗ Phủ

Dich nghĩa:
(thương [chiến sĩ ở] Thanh Bản)
(quân ta dồn về cửa đông thành Thanh Bản)
(trời lạnh, ngựa uống nước ở vũng Thái Bạch)
(xế chiều, giặc Hề thuộc bộ tộc Hoàng đầu)
(vài đứa giương cung xốc ngựa chạy tới [khiêu chiến])
(tuyết phủ núi, sông đóng băng, đồng cỏ tiêu điều)
(khói trận xanh xanh, xương hoang trăng trắng)
(ví như được gửi thư cho quân ta)
([nhắn] ráng chờ sang xuân, chớ vội [ra đánh])

Ghi chú: Đỗ Phủ làm bài này cảm thương chiến sĩ ở thành Thanh Bản
do tướng Phòng Quán chỉ huy đang đương đầu với phiến quân của An Lộc Sơn.

Thương Quân Trấn Đóng Thanh Bản

Quân ta đóng vùng cửa đông Thanh Bản
Ngựa cầm hơi nước vũng Thái giá băng
Trời nhá nhem, nhóm bộ tộc Đầu Vàng
Sai vài đứa soải vó câu quấy rối
Núi tuyết phủ, sông băng, đồng cằn cỗi
Giữa trắng xanh lẫn khói trận, xương người
Ước gì thư ta gửi được tới nơi
Khuyên hãy đợi sang xuân trời nắng ấm.

SongNguyễn HànTú

悲陳陶

孟冬十郡良家子
血作陳陶澤中水
野曠天清無戰聲
四萬義軍同日死
群胡歸來血洗箭
仍唱胡歌飲都市
都人回面向北啼
日夜更望官軍至

杜甫

Bi Trần Đào

Mạnh đông thập quận lương gia tử
Huyết tác Trần Đào trạch trung thủy
Dã khoáng thiên thanh vô chiến thanh
Tứ vạn nghĩa quân đồng nhật tử
Quần Hồ quy lai huyết tẩy tiễn
Nhưng xướng Hồ ca, ẩm đô thị
Đô nhân hồi diện hướng bắc đề
Nhật dạ cánh vọng quan quân chí.
Đỗ Phủ

(xót thương trận Trần Đào)

(chớm đông, con em của gia đình mười quận)
(máu tuôn đỏ nước đầm Trần Đào)
(đồng rộng, trời trong, tiếng quân reo đã lặng)
(bốn vạn quân nhà đã chết trong ngày)
(bọn giặc Hồ trở về với những bó tên vấy đầy máu)
(chúng ca hát tiếng Hồ, uống rượu khắp phố chợ)
(Dân ở đô thị hướng về phía bắc kêu khóc)
(ngày đêm trông ngóng quan quân nhà tới)

Ghi chú: Trần Đào là địa danh ở phía đông Hàm Dương ngày nay. Khi An Lộc Sơn chiếm được kinh đô Trường An rồi, Đường Minh Hoàng chạy về Thành Đô lánh nạn ,nhưòng ngôi cho con, lên làm Thái thượng hoàng. Đường
Túc Tông tức vị tại Linh Vũ tỉnh Cam Túc, dùng Phùng Quán làm Tể tướng lo việc khôi phục giang sơn. Từ Linh Vũ, quân nhà Đường thu phục dần dần đất đai, nhưng tới Trần Đào thì bị thảm bại. Hơn bốn vạn quân bị thiệt mạng trong trận này. Phùng Quán bị cách chức. Dân Hàm Dương hướng về phía bắc, là hướng về Cam Túc để mong Túc Tông gửi cánh quân khác tới giải phóng họ đang bị giặc chiếm đóng.


Xót Thương Trận Trần Đào

Vừa chớm đông quân gom từ mười quận
Máu tuôn rơi thành vũng khắp Trần Đào
Trời trong xanh, đã lặng tiếng cung đao
Hơn bốn vạn quân nhà đà uổng tử
Tên nhuốm máu, quân Hồ đây phố chợ
Uống say sưa, vui ca hát nghêu ngao
Dân khắp vùng hướng phương bắc nghẹn ngào
Ngày đêm vọng quan quân về dẹp loạn.

SongNguyễn HànTú

汴河亭

廣陵花盛帝東游
先劈昆崙一派流
百二禁兵辭象闕
三千宮女下龍舟
凝雲鼓震星辰動
拂浪旌開日月浮
江海義帥歸有道
迷樓何異景陽樓

許渾

Biện Hà Đình

*
Quảng Lăng hoa thịnh đế đông du
Tiên phích Côn Luân nhất phái lưu
Bách nhị cấm binh từ tượng khuyết
Tam thiên cung nữ hạ long châu
Ngưng vân cổ chấn tinh thần động
Phất lãng tinh khai nhật nguyệt phù
Giang hải nghĩa sư quy hữu đạo
Mê lâu hà dị Cảnh Dương Lâu.
*
Hứa Hồn
Ghi chú: Trần Hậu Chủ (583-587) là ông vua cuối đời nhà Trần, hoang dâm vô độ, cho
xây lầu Cảnh Dương để ăn chơi xa xỉ, bị nhà Tùy cướp ngôi.
Tùy Dưỡng Đề (605-616) là ông vua cuối đời nhà Tùy, cũng hoang dâm vô độ,
cũng xây lầu Mê để hưởng lạc, bị nhà Đường cướp ngôi.
***
Dịch Nghĩa:
(đình bên sông Biện Hà)
(hoa ở Quảng Lăng nở đẹp, vua đi chơi miền đông)
(trước đó đã hạ lệnh đào kênh từ núi Côn Luân)
(hai trăm cấm binh hộ tống vua rời hoàng thành)
(ba ngàn cung nữ được đi theo thuyền rồng)
(tiếng trống khiến mây ngừng bay, kinh động tinh tú
(cờ xí chạm nước, rợp mặt trăng mặt trời)
(nghĩa quân khắp nơi tìm về người có đạo đức)
(lầu Mê đâu khác lầu Cảnh Dương)
******
Đình Biện Hà


***
Quảng Lăng hoa nở rộ
Vua ngoạn cảnh miền đông
Từ núi Côn vua chiếu chỉ đào sông
Hai trăm lính rời kinh đô rầm rộ
Theo thuyền rồng cả ba ngàn cung nữ
Tiếng trống, phèng rung chuyển đến thiên hà
Cờ lê thê quấy động ánh trăng ngà
Kẻ tiết tháo ùa kiếm người đức trọng
Nhìn lầu Mê...
Như Cảnh Dương...
Vô vọng
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú