Khi có một người vừa rời bỏ thế gian...


Có thể là buổi sáng khi chúng ta đang uống cà phê,
có thể là một buổi chiều khi chúng ta đang trở về ngôi nhà của mình,
và có thể một buổi tối khi chúng ta đang ngủ…
Chúng ta bỗng nhận đuợc tin nhắn hoặc một cuộc gọi
thông báo về một nguời bạn vừa rời bỏ thế gian.
Hoặc trong suốt thời gian thức của mình,
chúng ta luôn luôn nghe hoặc đọc những lời cáo phó
trên đài truyền thanh, trên báo và trên tivi.

Những lúc đó, tôi thường sống im lặng
và toàn bộ thế gian mênh mông hiện ra truớc mắt.
Trên thế gian mênh mông ấy,
có một nguời quay lại nhìn tôi rồi lặng lẽ ra đi vĩnh viễn.
Có thể tôi khóc lặng lẽ,
có thể tôi thấy một cái gì đó như sự hư vô ùa qua mình,
có thể là một ý nghĩ mới về đời sống,
có thể là một nổi tiếc nuối mơ hồ nhưng dai dẳng,
có thể là sự thức dậy của ký ức về nguời đó,
có thể là một câu hỏi vô nghĩa nhưng hình như không còn cách khác:
“ Vì sao nguời ấy lại ra đi?”
và có thể nó lại là một sự an ủi cho người vừa mất và cả người còn sống.

Quả thực, trong cách nghĩ thô thiển của mình,
tôi luôn luôn bị ức chế bởi thế gian này quá chật chội.
Chật đến nỗi cả trong giấc ngủ cũng thấy mình ở trong chen chúc,
nồng nặc mùi mồ hôi kẻ lạ
và bị vây bủa bởi ngàn vạn con mắt ngờ vực, soi xét.
Nhưng khi biết có một nguời vừa rời khỏi thế gian,
kể cả đó là người không hề có bất cứ mối quan hệ nào với mình
thì mình cũng cảm thấy thế gian bị bắn thủng và để lại một lỗ hổng.

Nhưng trùm phủ lên tất cả những gì tôi vừa nói trên
là một lời nhắc nhở của ai đó.
Lời nhắc nhở đó cụ thể là: “ Ngươi hãy xem lại cuộc sống của ngươi”.
Với cá nhân mình, tôi thường được nghe lời nhắc nhở đó.
Chính thế, tôi nghĩ về sự ra đi khỏi thế gian này của con nguời
(có thể là ra đi vinh viễn) là lời nhắc nhở của Tạo hóa đối với chúng ta.
Hầu hết con người sống trên thế gian này, trong đó có cá nhân tôi,
rất hay quên mình phải sống như thế nào với người bên cạnh.

Có lần, một nguời bạn tôi đặt một câu hỏi nghe có vẻ rất “ngớ ngẩn”:
“Tại sao chúng ta không sống với người đang sống như sống với người đã chết?”.
Hình như câu hỏi này có điểm nào đó bất hợp lý
nhưng tôi chưa biết bất hợp lý ở điểm nào.
Nhưng nó có lý ở phía lý tuởng sống của con người.
Đó là sự chia sẻ, cảm thông, hiểu biết, nhường nhịn, công bằng và thiện chí.
Điểm hợp lý này đã trở thành cái đích của xã hội loài nguời
mà con người trong suốt chiều dài lịch sử của mình
luôn luôn tâm niệm và tìm cách đi tới.

Trong thâm tâm chúng ta ai cũng có lần suy ngẫm lại
hành xử của mình đối với một đồng nghiệp, một người bạn
hay một người thân khi người đó rời bỏ thế gian ra đi mãi mãi.
Chúng ta nghĩ nếu người đó sống lại
chúng ta sẽ không bao giờ hành xử thiếu thiện chí, bất công,
ngờ vực, đố kỵ, thiếu chia sẻ, dửng dưng…
với người đó như một đôi lần khi người đó còn sống.
Chính thế mà ở một phía ý nghĩa của cái chết, tôi nghĩ rằng:
Việc thỉnh thoảng có một người đi khỏi thế gian
là một cách Tạo hóa nhắc nhở sự quên lãng
những ý nghĩa nhân văn trong đời sống của con nguời.
Vậy tại sao khi người đó còn sống ở bên cạnh chúng ta
trong gia đình, trong công sở, trong làng xóm hay trong khu phố
thì chúng ta lại cảm thấy khó chịu, thấy ngờ vực và đôi khi căm ghét?
Một trong những nguyên nhân cơ bản
làm cho chúng ta quên lãng những phẩm chất tốt đẹp
vẫn luôn luôn trú ngụ trong con người chúng ta
là tính sở hữu dục vọng của mình.
Chúng ta muốn sở hữu danh tiếng, sở hữu công việc, sở hữu một vị trí,
sở hữu trí tuệ, sở hữu sự sáng tạo cho đến sở hữu một chiếc xe,
một chỗ ngồi, một lối đi truớc nhà mình,
thậm chí sở hữu cả một cái bàn ăn trong một tiệm ăn.
Nhưng thế gian lại không chỉ có một mình chúng ta.
Thế là chúng ta tìm nhiều cách chống lại những người khác
mà chúng ta cho rằng người đó là nguy cơ chiếm mất
những gì chúng ta thèm khát sở hữu như một sự độc quyền.

Có rất nhiều người khi ra đi khỏi thế gian này
thì mới đuợc người còn sống tin rằng anh ấy hay chị ấy là một người tốt.
Cũng chỉ vì đến lúc đó chúng ta mới “thở phào” nhẹ nhõm rằng
những nguy cơ cuớp mất sự sở hữu của chúng ta không còn nữa.
Nhiều lúc, chúng ta giống một con gà mái nuôi con
xù lông tấn công một con trâu đi qua với ý nghĩ
con trâu sẽ ăn thịt đàn con của nó.
Nhưng con trâu chỉ biết ăn cỏ
và nó không ăn thịt gà chấm muối chanh bao giờ.
Nhưng con gà mái không tin chuyện đó.
Có lẽ nó bị hình bóng những con cáo hay những con mèo ám ảnh.

Không ít những nguời đã và đang nghĩ rằng:
cái chết là một điều gì đó
khác với những gì chúng ta vẫn suy nghĩ lâu nay.
Có nguời nghĩ rằng:
đời sống chúng ta đang sống là một cánh đồng.
Còn cái chết là một cánh đồng bên cạnh mà chúng ta chưa hề biết.
Vậy khi chúng ta đã sống một cách trung thực
và không ân hận với đời sống hiện tại
thì khi ra đi khỏi đời sống này chúng ta sẽ thanh thản.
Chúng ta chưa có ân huệ gặp lại một người trở về
từ cánh đồng bên cạnh (sau cái chết)
kể cho chúng ta về đời sống ở nơi chốn đó như một người
đã đến thăm những khu phố cổ ở Stockhome trở về và kể lại.
Ngay sau đó,
chúng ta có ước muốn đến thăm những khu phố cổ ấy.
Nếu khi chúng ta nghĩ và tin sau cái chết là một cánh đồng sự sống khác
thì chúng ta sẽ bớt đi lòng tham và sự ích kỷ của chúng ta.

Có một hiện thực luôn luôn hiện ra trước chúng ta
toàn bộ sự thật của nó là cái chết.
Và truớc sự ra đi khỏi thế gian này của đồng nghiệp,
bạn bè và những người thân,
quả thực chúng ta có những giờ phút sống chân thực.
Và những phẩm tính tốt đẹp trú ngụ
trong bóng tối dục vọng của chúng ta thức dậy và tỏa sáng.
Nhưng rồi chúng ta lại quên ngay những điều kỳ diệu đó.
Thế là, chúng ta lại hành xử với một người còn sống khác
bên cạnh chúng ta với toàn bộ sai lầm
mà chúng ta đã mắc phải với người đã ra đi trước đó.
Bởi thế,
cái chết, một quy luật tất yếu của thời gian đối với con nguời,
có chứa đựng một lời nhắc nhở
những người còn sống hãy sống tốt hơn như con người có thể.


HN@ :hoa:

Nguồn Gốc Tết Nguyên Đán

Trong một năm Việt Nam có rất nhiều lễ Tết, ứng với tiết trời và mùa vụ khác nhau, nhưng lớn nhất, trọng đại nhất vẫn là Tết Nguyên đán.Cái Tết bắt đầu cho năm mới, hy vọng về mọi sự may mắn tốt lành của mùa xuân nảy lộc đâm chồi, đồng thời cũng bỏ lại tất cả những rủi ro, đen đủi của năm cũ.

Lẽ trời đất có thuỷ phải có chung, có bắt đầu thì phải có kết thúc, cho nên trong Tết Nguyên đán, đón lễ Giao thừa chính là thời khắc thiêng liêng nhất, giao lại cái cũ, đón nhận cái mới.

Vì vậy lễ Giao thừa còn gọi là Lễ Trừ tịch. Tết Nguyên đán của ta tiến hành vào phút cuối cùng của năm cũ, phút đầu tiên bước sang năm mới, tức là giữa giờ Hợi ngày 30 hoặc nếu tháng thiếu thì ngày 29 tháng Chạp năm trước và Giờ Tý ngày mùng 1 tháng Giêng năm sau.

Mâm cỗ của ngày tết

Xưa kia, ở các triều đại phong kiến, ông vua nào cũng tự xưng mình là “Thiên tử” (con trời) thay trời trị dân. Vì thế vua nào tối tăm, hôn ám, trời sẽ gieo tai hoạ để trừng trị.

Điều này đã được ghi rõ trong những bộ Chính sử của Nhà nước phong kiến để giải thích những hiện tượng như sao Chổi (điềm chiến tranh), mất mùa, lụt lội… Và tất nhiên các ông Vua đều phải trai giới lập đàn sám hối…

Cũng với quan niệm trên, người xưa cho rằng trên thiên đình có 12 vị Đại vương hành khiển, mỗi người phụ trách một năm, hết một giáp tức 12 năm lại trở lại từ đầu, vì vậy các vị Đại vương này còn được gọi là Đương niên chi thần.

Trách nhiệm của mỗi vị là theo dõi nhân gian trong cả năm, xem xét việc hay, dở của từng người, từng gia đình, từng địa phương trong cả nước để định công, luận tội, tâu lên Thượng đế.

Mỗi vị hành khiển có một vị phán quan giúp việc ghi chép sổ sách cho rành mạch. Lễ giao thừa ngoài ý nghĩa “tiễn năm cũ đón năm mới” còn là lễ tiễn Đại vương hành khiển cũ và đón vị Đại vương mới, cho nên nghi thức lễ giao thừa vừa linh thiêng vừa trọng đại. Lễ được làm ở đình làng, ở thôn xóm, ở nhà thờ họ và mỗi gia đình.

Hiện trong thư tịch Hán nôm còn lưu lại khá nhiều bài văn khấn trong lễ giao thừa ngoài phần niên tuế, tính danh chủ lễ, địa chỉ… Cuối cùng bao giờ cũng phải vọng bái.

- Đương niên đương cảnh Đại vương hành khiển
- Lâm tào phán quan
- Bản địa Thổ địa thần kỳ
- Bản cảnh Thành Hoàng

Sở dĩ phải khấn như trên bởi khi đức Đại Vương hành khiển đại diện cho Thượng đế đã giáng trần thì Thổ thần và Thành Hoàng phải nghênh tiếp, do đó cũng được phối hưởng.

Chắc chắn quan niệm “Thiên địa vạn vật nhất thể” hay “Thiên nhân tương dữ” trong dân gian chẳng mấy ai để tâm nghiên cứu hay tìm hiểu về “lý nọ”, “sự kia”, mà người ta làm theo lệ tục từ một lẽ rất đơn giản: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Ở đây chúng tôi muốn đề cập đến một số kiêng kị trong Tết Nguyên đán xưa.

Kiêng quét nhà trong 3 ngày Tết

Họ sợ rằng sẽ quét hết vận đỏ đi. Vì thế ai cũng quét dọn nhà cửa, vườn tược, bao sái đồ thờ tự trước lúc giao thừa. Ở Nam Bộ sau khi quét dọn phải cất hết chổi, nếu trong ngày Tết bị mất chổi có nghĩa là năm đó nhà sẽ bị trộm quét sạch của cải.

Ở nông thôn ngày Tết nhà nào cũng rắc vôi bột ở bốn góc vườn, rồi vẽ mũi tên hướng ra cổng để xua đuổi ma quỷ, hung thần bốn phương kéo đến gieo tai hoạ. Còn thành thị thường hay treo “quả bùa gỗ” để trấn ma quỷ.

Tranh Tết

Kiêng không treo những tranh “xui xẻo” như đánh ghen, kiện tụng mà phải tìm bằng được những tranh lợn, gà, cậu bé, vinh hoa phú quý… hy vọng năm mới sẽ có nhiều điều tốt lành, trâu bò chật ních, thóc lúa đầy bồ. Ngày Tết nhà nào cũng có lọ hoa, tuỳ theo gia cảnh mà trang trí bày biện.

Ở nông thôn thì phần nhiều là những cành hoa giấy, hoa lông gà lông vịt màu sắc rực rỡ mua ở những phiên chợ Tết hàng tổng, hàng huyện.

Song ở thành thị nhiều nhà cầu kì và kĩ tính, kén chọn những cành đào bích không những đầy hoa mà còn phải có nhiều nụ, nhiều lộc. Hoặc những cây sung thế lúc lỉu quả.

Hình như trong sâu thẳm đáy lòng ta vẫn tin vào một sự huyền bí, siêu nhiên nào đó sẽ đáp ứng được mong mỏi và nguyện vọng của mỗi người.

Xông nhà

Xông nhà ngày Tết là một việc hết sức trọng đại vì thế hầu như nhà nào cũng kiêng kị rất cẩn thận. Bởi nếu không những điều xấu sẽ vận vào bản thân, gia đình mình. Vì sợ “dông” nên phải chọn người xông nhà, tuổi tính theo hàng can không xung với năm đó và không xung tuổi với chủ nhà.

Người ta thường chọn những người gia cảnh song toàn, con cháu đông đàn dài lũ, làm ăn thịnh vượng, vì thế mới có lệ “hẹn trước”, mời đến xông nhà.

Người Nam Bộ còn có thói quen chọn người có tên đẹp như Phúc, Lộc, Thọ, Tài, Lợi… mời đến xông nhà để cả năm sẽ thuận lợi, may mắn.

Thật không may cho nhà ai bị những người nặng vía xông nhà, hoặc mùng một Tết có người đến nhà xin lửa, xin nước. Thường thì trước khi bước sang năm mới ở nông thôn nhà nào cũng lo đổ đầy nước vào bể, vào chum hoặc vại.

Từ trong tâm thức người ta tin rằng năm mới đến sẽ đem theo của cải nhiều như nước. Chẳng thế mà sáng mùng một Tết rất nhiều nhà, nhất là ở phố phường xưa kia hay thuê người gánh nước đến. Họ được mừng tuổi đôi ba hào, thế là cả chủ nhà lẫn người quẩy thuê cả năm sẽ đều may mắn.

Một điều nữa cần nói đến là trong ngày Tết mọi người đặc biệt quan tâm đến cách ứng xử với hàng xóm láng giềng, bạn bè và những người trong gia đình.

Ai cũng tỏ ra vui vẻ, hồ hởi, thân tình trong không khí ấm áp của mùa xuân. Ai cũng ngại và sợ to tiếng hoặc xô xát thì quanh năm sẽ bị dông. Giá như điều kiêng kị này cứ giữ được trong cả năm thì hay biết bao.


MLTT@ST