[Helen]

Ván Bài Lật Ngửa

Phần 2 - Chương 1

Khởi động

Những ngày tết Ất Mùi chấm dứt, Sài Gòn trở lại không khí oi ả nhiệt đới kinh niên của nó – và, bây giờ, thêm cái oi ả của thời tiết chính trị.
Sau giây phút lãng quên sự đối địch nhờ tiếng pháo – lần đầu tiên kể từ năm 1946, Sài Gòn đốt pháo Tết – đâu lại trở về đấy: Bình Xuyên tăng quân ở các chốt rải rác khắp các thành phố và ngoại ô, cố ý chứng minh rằng họ đủ mạnh và nhất định đánh, đánh cho đến khi nào lật đổ xong thủ tướng Ngô Đình Diệm. Phía Chính phủ khôn khéo hơn, ít la lối hơn, song đêm đêm, những cuộc di chuyển: các đơn vị bộ binh và thiết giáp vẫn phá giấc ngủ của mọi người.
Đài phát thanh Bình Xuyên ra rả. Người xướng ngôn là Trịnh Khánh Vàng. Tờ “Yêu nước” in bên kia cầu Chữ Y được phát không cùng đủ loại truyền đơn bươm bướm, thư ngỏ... Luận điệu và phương thức tuyên truyền rập khuôn theo kinh nghiệm của Phòng nhì Pháp pha ít nhiều tính chất “anh chị”. Tờ “Đời mới”, tuần báo của Trần Văn Ân, xuất bản công khai bên này cầu Chữ Y, muốn giới thiệu Bình Xuyên như là một cái gì độc đáo: từ kháng chiến, chuộng công bằng, rất chính nghĩa và rất trí thức. Đời tư của Thủ tướng bị sỉ vả thậm tệ - dĩ nhiên, Bình Xuyên còn đủ khôn ngoan để không ghép Thủ tướng về phe Việt Minh. Nhưng, hiệu quả của lối tuyên truyền đó thật ít ỏi, bởi hiểu biết của các tay mưu sĩ của Bảy Viễn về Ngô Đình Diệm còn mỏng, nhất là khi họ không dám đặt Ngô Đình Diệm lên bàn mổ chính trị và chọc con dao vào chỗ yếu nhất của Diệm: con bài của Mỹ. Họ chống Diệm nhưng lại ve vãn Mỹ. Và họ kẹt cứng đối với Pháp – không thể không nịnh, Pháp là kẻ nắm sự sống của họ, mà nịnh Pháp trong khí thế dân tộc hừng hực sau đại thắng Điện Biên Phủ thì thật là bất tiện. Bởi vậy, lập luận của họ đầy lộn xộn.
Đối lại, các phương tiện thông tin của chính phủ một mực kêu gọi đoàn kết quốc gia để chống Thực – Phong - Cộng và chẳng dại gì mà bỏ qua các huyệt trí mạng của Bình Xuyên: đầu trộm đuôi cướp, tay sai của Thực,... Những vụ bắt cóc và ám sát ngày mỗi nhiều hơn, tuy cả hai phía đều hạn chế ở mức triệt tiêu các cá nhân thừa hành cấp thấp.
Đại Thế Giới đóng cửa mà không có giao chiến. Paul Ély nhắc khéo Bảy Viễn: sẽ không thể tranh thủ được bất kỳ ai nếu như cuộc chiến tranh nổ ra rốt cuộc vì một sòng bạc. Bảy Viễn không cần lắm cái ý nghĩa sâu xa đó, song như vậy, có nghĩa là Pháp chưa bật đèn xanh. Trong một đêm, mặt tiền Đại Thế Giới lặng lẽ biến mất, còn lại bức tường và ba cổng ra vào với ụ súng đắp thêm và những toán công an xung phong hầm hừ. Tuy nhiên, hoạt động của Đại Thế Giới chưa dứt hẳn: sòng bạc “chọn lọc” gồm các tay chơi máu mặt Hồng Kông, Nam Vang, Tân Gia Ba (1), Chợ Lớn; các gái điếm hạng “luýt” (2) sẵn sàng tiếp khách theo một giá biểu kinh khủng và chỉ tiếp những ai báo trước. Mỗi chiều, Ly Kai vẫn mang về bên kia cầu chữ Y chiếc cặp căng phồng giấy bạc – dù chỉ bằng một phần nhỏ so với trước.

* * *

Báo chí chính phủ chạy tít lớn: Thủ tướng Ngô Đình Diệm, ngày mồng bảy tết, viếng tòa thánh Tây Ninh, hội đàm với Hộ pháp Phạm Công Tắc. Một tít khiêm tốn hơn, in bên dưới: Thủ tướng tiếp xúc với tướng Trịnh Minh Thế, chỉ huy trưởng Cao Đài Liên minh.
Thực ra, báo chí đã đảo lộn ý nghĩa chính xác chuyến đi Tây Ninh của Ngô Đình Diệm: đáng lẽ tít lớn phải dành cho cuộc gặp gỡ Diệm – Thế.
.... Đoàn công xa được bảo vệ cẩn mật, lao nhanh trên quốc lộ 1, hướng về Tây Ninh. Nó hối hả giống như tác phong của Thủ tướng. Có thể đó là một tật bẩm sinh của ông ta, có thể đó là điều cần thiết để giảm bớt nguy hiểm. Bác sĩ Trần Kim Tuyến đích thân tổ chức và trực tiếp bố trí chuyển đi này. Trên một chiếc Land Rover, ông ta chợt vọt lên phía trước, chợt lùi lại phía sau, kiểm tra cự ly các xe và kiểm tra luôn các cụm bố phòng ven lộ.
Thủ tướng ngồi trong chiếc xe Cadillac kính dầy, nguyên là long xa của Cựu hoàng, giữa hàng đống vệ sĩ, xe tướng Tổng tham mưu trưởng chạy trước xe Thủ tướng, liền sau xe Thủ tướng là xe của Mai Hữu Xuân, giám đốc Nha an ninh quân đội.
Xe Luân chạy sau xe của Mai Hữu Xuân. Trật tự nầy là do bác sĩ Tuyến xếp đặt. Trước khi xe nổ máy, Tuyến nói với Luân:
- Tôi muốn nhờ ông kỹ sư đi thật sát Cụ và tôi tin ông kỹ sư sẽ phản ứng kịp thời khi có tình huống xấu...
Ai chạy sau Luân ? À, đại tá Nguyễn Ngọc Lễ, luôn mỉm cười. Trần Kim Tuyến theo thuyết “dĩ độc chế độc”: Luân kèm Mai Hữu Xuân, Nguyễn Ngọc Lễ kèm Luân. Chắc có người kèm Nguyễn Ngọc Lễ và cứ vậy. Dù sao, Luân cũng được nhìn với một đặc ân: anh là người duy nhất có quyền mang súng ngắn trong các nhân vật tùy tùng quan trọng tiếp cận ông Diệm.
Chính Mai Hữu Xuân hiểu rõ điều đó. Khi mọi người tề tựu dùng điểm tâm ở dinh Gia Long, Mai Hữu Xuân chủ động đến chào Luân.
- Xin được phép làm quen với ông kỹ sư... - Xuân chìa tay và bắt tay Luân thật chặt – Tôi là Mai Hữu Xuân...
- Hân hạnh! – Luân đáp lễ.
Cả Xuân và Luân đều coi đây đúng là lần đầu họ quen nhau và tỏ vẻ như họ chưa từng có điều gì phải bận tâm về nhau.
- Tôi nghe tiếng ông kỹ sư và biết ông kỹ sư làm việc với ông cố vấn, song không có dịp chào ông, mong ông thứ lỗi...
Xuân nói rất nhũn nhặn:
- Không! Người phải xin lỗi là tôi. – Luân cười thật tươi – Tôi đã không đến Nha an ninh quân đội chào trung tá, vì biết trung tá rất bận và vì chưa có dịp...
Không rõ Xuân hiểu mấy chữ “vì biết trung tá rất bận” theo nghĩa nào, ông ta tránh đôi mắt của Luân, môi dường như thâm thêm một chút.
Luân nhìn qua khắp lượt số người sẽ cùng đi với Thủ tuớng, rồi như vô tình, hỏi Xuân:
- Không thấy Tống giám đốc Cảnh sát Quốc gia... Đáng lẽ việc bố trí cho Thủ tướng đi công vụ phải là việc của đại tá Sang.
- Chắc Cụ không gọi. Vả lại, có gọi, ông Sang cũng không đi... Họ đang rất bận!
Xuân trả lời, đăm chiêu, và, ông ta lặp lại chữ “rất bận” của Luân. Nói xong, biết mình hớ, môi trên ông ta giật giật...
- Bây giờ thì ai cũng bận cả! – Luân nói bình thản – Tất nhiên, không có việc bận nào giống việc nào... Đối với chuyến công tác lần nầy của Thủ tướng, theo ý trung tá, yên ổn không?
Xuân nhún vai trước câu hỏi đột ngột của Luân.
- Tôi báo với ông kỹ sư, bác sĩ Tuyến là người chịu trách nhiệm... Phần tôi, tôi chỉ lo một phạm vi nhỏ. Trong phạm vi tôi lo, sẽ không có bất kỳ một đáng tiếc nào xảy ra... Còn như ông kỹ sư muốn tìm những khả năng xấu từ hướng ông Sang, tôi không thể trả lời được. Ông kỹ sư thừa biết ông Sang là hạng người gì. Cả lãnh tụ của ông ra, ông Bảy Viễn nữa, với những hạng đó, mọi tiên tri theo lối xem họ là những cái đầu bình thường để dự đoán hành động của họ, đều mạo hiểm. Họ hành động bằng tay và chỉ bằng tay.
Nói đến đó, Xuân chợt nhìn sang người ngồi bàn kế: một người da ngăm, cao to, mặt mũi đần độn, đeo hàm đại tá. Luân biết ông ta – đại tá Nguyễn Ngọc Lễ. Luân hiểu Xuân muốn giới thiệu một người nữa chỉ dùng cái đầu để đội – đội thứ gì cũng được. Lễ nguyên là chỉ huy trưởng Bảo chính đoàn Bắc Việt, người Công giáo, sắp nhận một chức an ninh. Đó là điều khiến Xuân không ưa Lễ.
Luân và Xuân to nhỏ không lọt qua mắt Nhu. Nhu không đi Tây Ninh song vẫn có mặt tại bữa ăn sáng này. Cho nên, lúc mọi người rục rịch lên xe, Nhu thì thầm với Luân:
- Anh lo xa là phải... Song lão Xuân không có gì đáng ngại đâu, kể cả với cá nhân anh. Tôi nói cho thật đúng: hiện nay – nghĩa là năm 1955… Biết làm sao? – Nhu cười khinh khỉnh – Chúng ta chỉ có thể nói chuyện tính năm với người này, tháng với người kia và ngày với người nọ. Hiện nay, ông ta đang là người của chúng tôi. Dĩ nhiên trên tất cả, không có sự đề phòng nào là vô ích.
“Nhu xếp mình vào hạng tính tháng hay tính ngày đây?”, Luân cười trong bụng khi lên xe.
Vậy là Luân đã có thể rút ra nhận xét về Mai Hữu Xuân: Hắn không thuộc cánh Bình Xuyên, mặc dù cả Bình Xuyên và hắn đều liên quan đến Phòng nhì Pháp. Có thể chủ trương của Phòng nhì không nhất quán: phe muốn đẩy các giáo phái và Bình Xuyên đi đến gây rối với Diệm, phe muốn bảo tồn lực lượng chờ cơ hội. Xuân, với bất cứ thế nào, không thể không trung thành với chủ cũ. Nhưng, đồng thời, hắn biết phải làm gì là thông minh nhất. Vả lại hắn bị Lại Văn Sang giành mất cái ghế đứng đầu ngành Công an - ở xứ này, ai giỏi hơn hắn? Hèn chi không bao giờ hắn nhắc đến quân hàm đại tá của Sang, không bao giờ gọi Sang là Tổng giám đốc. Hắn cay cú và miệt thị Sang. Hẳn là hắn nghĩ: Thằng du côn này mà lọt vào tay tao ngày xưa thì phải biết! Có thể nói, Nhu sử dụng Xuân trước mắt như là bàn tay sắt đối với các thế lực vốn ngày xưa cùng cánh với Xuân.
---
(1) tức Jarkata, thủ đô Indonésia
(2) luxueux: hạng sang

Phần 2 - Chương 2

Quốc lộ mịt mù. Con đường huyết mạch của Đông Dương bị đào xới, vừa mới tráng lớp đá tạm, chạy rất xóc. Ven đường, dấu vết chiến tranh còn ràng ràng: những nền nhà trơ cột cháy nám, những cây ăn quả trụi lá. Đôi chỗ trù phú thì lại là vùng đạo Cao Đài, với bờ đất và rào kẽm gai kín mít, với một thánh thất đồ sộ ngói đỏ tường vôi và – tất nhiên – với một đồn Cao Đài, lính đội mũ chào mào kiểu các binh đoàn thuộc địa Pháp.
Luân chợt nhớ đến con đường Cái Vồn. Chẳng rõ con đường Bình Đại ra sao? Chắc chắn cũng khu dồn dân, cũng mũ chào mào, chỉ khác ở chỗ thay cho lá phướn màu trần điều của Hòa Hảo và con mắt mở to, biểu tượng của Cao Đài, là những nhà thờ và những cây thập ác.
Cả một di sản của quân xâm lược Pháp và đi kèm di sản hàng loạt vấn đề chính trị rối beng, có lẽ không dễ gì thu vén trong chốc lát.
Luân chưa đụng độ lần nào với Cao Đài – anh hoạt động ở một chiến trường nhiều Hòa Hảo. Nhưng anh đoán tình hình giống nhau thôi.
Không bao giờ Luân có thể quên trận tiểu đoàn của anh bị một trung đoàn của Ba Gà Mổ tấn công. Đó là năm 1952, mùa khô, tại thị xã Nam Thái Sơn. Trận đánh bắt đầu từ 3 giờ trưa. Quân của Ba Gà Mổ xung phong vào làng với dao, gậy là chính. Bọn chỉ huy ở phía sau. Tiểu đoàn phòng ngự trong nhiều lớp công sự, đánh bật dễ dàng các đợt xung phong. Song, quân địch cứ hò hét xông tới.
Thế là Luân – tối tăm mặt mũi trước cái chết vô lối của quân địch – đã ra lệnh tiểu đoàn rút. Toàn bộ tiểu đoàn không có ai bị trầy da, nhưng tiểu đoàn phải rút. Và, mặc dù chẳng có ai rượt đuổi, không một phát cối truy cản, tiểu đoàn rút lui như chạy trốn. Chạy trốn sự đần độn. Có lẽ những tay cầm đầu các đội quân khoác áo tôn giáo ngỡ rằng họ mạnh thật sự, cho nên hàng chục vạn sinh mệnh trai trẻ đã phung phí khắp nơi suốt 9 năm.
Luân nhắm mắt mỗi khi đoàn xe qua một đồn binh Cao Đài. Vẫn những lái buôn đó, vẫn những hàng hóa đó. Và trò buôn thần bán thánh ghê tởm này còn kéo dài đến tận bao giờ?

*

Trung tá tỉnh trưởng Bình Dương cũng văn võ quan viên trong tỉnh đón đoàn công xa ngay địa giới Hóc Môn – Củ Chi. Nhưng, đoàn công xa vẫn giữ tốc độ cao. Hình như mỗi Mai Hữu Xuân vẫy tay an ủi viên đầu tỉnh, hẳn đã cất công chầu chực từ sáng sớm. Không phải chỉ Mai Hữu Xuân, chiếc Land Rover của Trần Kim Tuyến cũng nép vào lề, chắc đợi đoàn xe qua, sẽ có đôi lời phủ dụ. Gã này bao giờ cũng chu đáo.

*

Xe đến địa giới Tây Ninh, đại tá tỉnh trưởng Lê Văn Tất, đại úy quận trưởng Trảng Bàng cung kính đứng bên lề, nơi một cổng chào và một rạp che bạt dựng vội. Đoàn ngừng lại.
Diệm bệ vệ bước ra khỏi xe.
“Đúng là một nhà chính trị!”, Luân nghĩ thầm về Diệm.
Lê Văn Tất khác tỉnh trưởng Bình Dương Vũ Thành Khuynh – Tất là chức sắc đạo Cao Đài – đạo thiệt hay đạo “giấy” cần thẩm tra, song chính với danh nghĩa đó, ông ta giữ chức tỉnh trưởng Tây Ninh. Còn trung tá Khuynh, một chỉ huy tổng đoàn Bảo chính Bắc Việt, đạo Thiên Chúa, chẳng có gì Diệm cần phải o bế công khai.
Luân xuống xe, đi sau đoàn tùy tùng. Diệm ngồi vào chiếc ghế cẩn xà cừ trong nhà bạt. Không ai giới thiệu Luân với Tất – dẫu có giới thiệu, ông ta cũng chẳng để ý, bởi Tất xoắn xuýt quanh Diệm.
- Tình hình trị an trong tỉnh ra sao, ông tỉnh trưởng?
Diệm hỏi, có vẻ chăm chú, con mắt thì xoi mói viên đại úy quận trưởng.
- Trình Cụ, tình hình yên ổn lắm.
Tất trả lời, vừa khúm núm châm lửa cho Diệm hút thuốc.
Diệm hút một hơi thuốc, bỗng quay trỏ đại úy quận trưởng, quắc mắt:
- Ông là quận trưởng?
Đại úy đứng thẳng:
- Trình Cụ, con là đại úy Lộc, quận trưởng...
- Hừ! - Diệm gằn giọng – Đại úy mô mà ăn mặc lếch thếch rứa?
Đại úy Lộc mặt xanh như thằng chổng trôi sông, chưa biết phải làm gì trước Thủ tướng và trước cả cái nhìn đổ lửa của tỉnh trưởng.
- Ta đi, hè?
Diệm đứng bật dậy.
- Mời Cụ dùng chén nước...
Tất cố nằn nì. Diệm ra hiệu. Sĩ quan hầu cận lật đật trao cho ông chiếc can và chiếc mũ phớt.
Diệm đội mũ, cầm can, nhưng lại nhận chén trà do Tất dâng, ngó quanh. Bác sĩ Tuyến kín đáo gật đầu và Diệm uống mấy hớp.
- Từ nay, nhớ ăn mặc đàng hoàng!
Diệm chọc nhẹ can vào ngực đại úy quận trưởng, mặt đã dịu.

*

Đoàn xe đến ngã ba Gò Dầu Hạ. Quận trưởng và các hương chức hội tề xếp hàng, dưới một tấm bảng to vắt ngang bùng binh: “Hoan hô chí sĩ Ngô Đình Diệm”.
Đoàn xe dừng lại. Diệm bước thẳng đến đám hội tề - tất cả mặc áo dài, đội khăn be. Có một bàn hương án hẳn hoi, đèn nến và trầm nhang.
Đám hội tề cúi rạp người chào Diệm.
- Đừng làm rứa, người ngoài ngỡ tôi là vua!
Diệm rầy quận trưởng và đám hội tề, song mắt ông ta rõ ràng hoan hỉ.
Ngó qua bên kia cầu, con đường dẫn lên biên giới. Diệm bảo quận truởng – một trung úy khá trẻ so với chức quận trưởng:
- Ông nhớ cho, biên giới ngày nay không như xưa nữa, vua Miên chẳng ưa chúng ta. Họ theo chính sách trung lập.
Quận trưởng ưỡn người, đưa tay lên vành mũ, thay cho trả lời.
Trong một thóang, Luân bỗng nhớ đến một gương mặt: tay quận trưởng này giống Liên trung đoàn phó Lưu Khánh quá. Chân mày rậm, cằm bạnh, râu quai nón, tuy đã cạo sạch vẫn để lại một bệt xanh rì. Và đôi mắt anh ta: một cái gì đó mà kinh nghiệm của Luân cho biết, anh ta không phải là quận trưởng như các quận trưởng khác.
Rồi tấm băng, bàn hương án, đám tề khăn be áo dài – “quốc phục” như Diệm thích – gợi cho Luân một chút nghi ngờ: quận trưởng hình như muốn mời bằng được Thủ tướng dừng chân ở đây.
- Trình Cụ, thân hào quận Gò Dầu Hạ mong đợi Cụ từ lâu. Nay có dịp Cụ đến, xin cụ ở lại giây lát, dùng với chúng tôi bữa cơm đạm bạc gọi là chứng nhận tấm lòng thành...
Một kỳ lão đầu búi tó, râu trắng như cước trịnh trọng thưa với Diệm. Tất nhiên, Diệm từ chối. Ông ta hớn hở vỗ về đám tề.
Luân hỏi khẽ bác sĩ Tuyến:
- Chương trình có định ghé đây không?
Bác sĩ Tuyến lắc đầu:
- Cụ thích nên bảo ngừng
Thế là đã rõ quá nửa sự thật. Luân quyết định kiếm một kết luận trọn vẹn.
Anh hỏi tên họ quận trưởng. Bác sĩ Tuyến lúng túng. Chính quận trưởng trả lời cho Luân: Anh tên là Lê Khánh Nghĩa.
Không phải họ Lưu. Nhưng, hề gì. Lê chẳng xa Lưu là mấy. Và chữ lót “Khánh”, dứt khoát không phải do ngẫu nhiên.
Chưa bao giờ Luân nghe Lưu Khánh nói về một đứa con của anh làm việc cho giặc. Song Luận biết Lưu Khánh có hai đời vợ. Vợ trước mất khi ông còn trẻ. Vợ sau sinh một con trai – Lưu Khánh Trung. Nghĩa Trung, Trung Nghĩa. Luân đã tiến gần sát kết luận. Anh đánh một đòn cuối cùng:
- Hình như trung úy quận trưởng là người Đức Hòa?
Đức Hòa là quê của vợ Lưu Khánh.
- Thưa, phải!
Tự nhiên Luân rơm rớm nước mắt. Anh phải tránh ra ngoài để khỏi gây kinh ngạc cho mọi người.
Mai Hữu Xuân từ chiếc xe truyền tin hấp tấp bước vào, rỉ tai điều gì đó với Diệm. Diệm hơi tái mặt. Rồi ông ta lấy lại bình tĩnh:
- Ta đi, hè!
Bắt tay trung úy quận trưởng và chào chung đám tề, Diệm bước vội ra xe. Ông ta hỏi bác sĩ Tuyến, nặng giọng:
- Ai bày ra chuyện đón tiếp tại đây?
Chợt thấy quận trưởng theo đưa ông tận xe, Diệm nói thêm:
- Phiền cho dân, cho địa phương quá.
Mai Hữu Xuân nói nhỏ với Luân, giọng run:
- Lực lượng trú phòng Bộ Tổng tham mưu cho hay có nhiều toán lạ mặt, ăn mặc quần áo đen đang từ biên giời tiến về quận lỵ. Tướng Tỵ đã có biện pháp...
Quận trưởng mở cửa xe cho Diệm. Mặt anh thản nhiên. Luân thầm phục: quả có bản lĩnh.
Dẫu sao, kế hoạch này cũng phiêu lưu. Không thể nào tập kích một quận lỵ và nhất là khi quận lỵ đó được tăng cường bố phòng như hôm nay.
Luân hy vọng, nếu quả có “đằng mình”, thì họ đã kịp thời rút lui khi nghe đoàn xe nổ máy. Tướng Tỵ khó vồ kịp họ.

Phần 2 - Chương 3

Ở Cẩm Giang, lãnh địa của tướng Trịnh Minh Thế, không có cuộc đón tiếp nào. Binh sĩ Cao Đài Liên Minh đóng trong rừng cao su, dưới những tấm tăng xám. Có vẻ tất cả đang nhàn hạ. Luân dễ dàng thấy sự khác biệt giữa Cao Đài Liên Minh với các nhóm Cao Đài khác: quân trang, quân dụng đều đính mấy chữ đen US Army. Cái vòi CIA vươn tới tận đây rồi.
Đoàn xe không ghé dinh Tỉnh trưởng mà vào thẳng Tòa Thánh.
Con đường rộng chưa rải nhựa này đã thành một chuyến tiếu lâm: Phạm Công Tắc tuyên bố với đám báo chí rằng ông ra lịnh đắp con đường đi khắp hoàn cầu, bắt đầu từ Tòa Thánh, sẽ qua Cambốt, Ấn Độ.... để toàn thế giới về Tây Ninh dự Đại hội Nhơn Sanh do Ngọc Hoàng Thượng Đế ủy nhiệm ông ta triệu tập.
Đến chợ Long Hoa, đoàn xe buộc phải giảm tốc độ. Nhìn qua, Luân càng hiểu thêm ý nghĩa của việc tranh chấp: khu chợ đông đúc, nơi trung chuyển hàng hóa nông, lâm, súc không chỉ của Tây Ninh mà cả của Đông Nam nước Cao miên. Khu “Thánh địa” tràn ngập trại cưa – lực lượng Cao Đài tự giành độc quyền khai thác gỗ ở một tỉnh có trữ lượng gỗ rất cao. Quá nhiều trạm thu thuế. Cạnh chợ, nổi lên một ngôi nhà khang trang, bề thế, mang biển hiệu: Nhàn du khách sạn.
“Tôn giáo đã khá thạo nghề kinh doanh.” – Luân thầm nghĩ.
Một bầy bò đến mấy chục con chàng ràng trên mặt đường – những con bò hóng u cổ, món hàng hấp dẫn của chợ Long Hoa – chận hẳn đoàn xe lại. Bác sĩ Tuyến phải nhảy xuống, lôi xểnh từng con ra khỏi mặt đường.
Người ta thông báo với Luân là chợ Long Hoa đông đến 10 vạn khẩu. Cơ ngơi sung túc này gắn chặt với yêu sách kiên định của ông Phạm Công Tắc: chính phủ nhường cho Tòa thánh một vùng 40 cây số vuông. Ông mơ màng về một Vatican phương Đông.

*

Bảo đạo Hồ Tấn Khoa đón thủ tướng tại cổng chính. Một người dong dỏng, mắt linh lợi – từng làm chủ quận thời Tây, chủ tỉnh thời Nhật, hàm đốc phủ sứ.
Luân có một số kiến thức về tôn giáo Cao Đài – anh nghiên cứu khi làm trưởng phòng mật vụ, và gần đây, đọc thêm tài liệu. Không tôn giáo nào ở Việt Nam pha trộn bằng Cao Đài: phong kiến trong tổ chức, tư sản trong lý thuyết, không tưởng trong một số hoạt động từ thiện. Và cũng không một tôn giáo nào ở Việt Nam có nhiều đốc phủ sứ, huyện, công chức bằng Cao Đài. Những người leo đến đỉnh chiếc thang phẩm trật dành cho người bản xứ của chế độ thuộc địa mà chưa thỏa mãn – cuộc sống thực tại không còn chỗ nào cao hơn trừ phi họ dám đứng lên lật đổ chế độ - nên lồng tham vọng vô tôn giáo. Chính trị và tín ngưỡng, dân tộc và thế giới đại đồng... mờ mờ ảo ảo trong những câu kinh dễ đọc, dễ thuộc tuy ít hàm súc và càng kém giá trị văn học.
Những điều Luân hiểu về đạo Cao Đài được bản thân tòa chánh điện xác minh.
Hộ pháp Phạm Công Tắc chờ Thủ tướng nơi thềm chánh điện. Tắc nhỏ nhắn, không râu, mặc áo quần và vấn khăn toàn trắng. Hộ pháp chắp tay trước ngực niệm mấy tiếng Nam mô... Ngô Đình Diệm – bây giờ trông trẻ hơn tuổi 54 của ông ta, gọn gàng trong bộ comlê trắng cắt thật khéo, đầu chải bảy ba – bước mấy bước lên thềm và cũng chắp tay trước ngực.
Đứng dưới thềm, Luân có dịp so sánh hai đối thủ. Tuổi tác, vóc vạc cả hai đều xấp xỉ nhau – Diệm có phần béo hơn. Họ cũng không khác mấy về lịch sử: Diệm há chẳng có lúc vào tu viện đó sao? Tắc bị Pháp đày tạn Madagascar – ông ta dính vào nhóm thân Nhật và điều này thì hiển nhiên: đạo Cao Đài tôn Cượng Để làm minh chủ và mê tín nước Nhật đế quốc như một Mạnh Thường Quân đối với các dân tộc da vàng. Bởi vậy, khi Nhật đổ bộ vào Đông Dương, cơ sở đầu tiên của chúng là các nhóm Cao Đài mà Trần Quang Vinh – một giáo sư thiên phong – làm lãnh tụ. Diệm bị Pháp cho ra rìa khi ông giữ ghế Thượng thơ bộ Lại và sau đó lưu vong sang Mỹ. Tắc về nước cùng với quân viễn chinh Pháp, Pháp đánh bóng ông và ông tỏ cho người Pháp biết là họ đã sai lầm khi không dùng ông: Quân đội Cao Đài Tây Ninh do ông thành lập sát cánh với quân đội Pháp, hùng cứ cả các trục lộ tỉnh Tây Ninh và còn thay cho quân đội Pháp đóng chốt nhiều nơi khác. Diệm về nước theo cách khác – khác về chi tiết thôi.
Và, bây giờ hai người đối mặt trong cuộc tranh dành mới. Có lẽ ý định cá nhân của hai người không đến đỗi khác nhau lắm. Cái khác nhau là tài năng.

*

Tắc yên ngôi vị tại Tòa Thánh được 9 năm. Dưới bóng cờ tam tài, ông đương nhiên là giáo chủ của một trong nhiều phái Cao Đài – mà phái Tây Ninh lớn nhất. Với quyền lực ngoài đời, người Pháp quyết định dùng ông để hướng Cao Đài phục vụ cho chiến tranh của họ - Ông Tắc tha hồ thao rúng về mặt đạo. Thế là cơ bút xuống tới tấp, đích thân Ngọc Hoàng thượng đế giao cho ông trách nhiệm giữ giềng mối đạo, đưa Cao Đài tiến lên vị trí quốc đạo ở Việt Nam và chiếm lĩnh lòng tin của toàn nhân loại. Trên giáo lý, Cao Đài chưa có giáo tông sau khi đốc phủ Lê Văn Trung liễu đạo, nhưng Ngọc Hoàng đã phong cho ông Tắc làm Hộ pháp, cai quản Hiệp thiên đài, như Quốc hội và sau đó kiêm cai quản “nhị hữu hình đài”, tức là nắm cả quyền giáo tông. Thế là cả lập pháp lẫn hành pháp đều nằm trong tay ông.
Các cuộc hành quân càn quét, khủng bố, các cuộc ném bom và bắn phá của Pháp xua hàng chục vạn người ra khỏi làng mạc hẻo lánh. Đạo Cao Đài phái Tây Ninh phát triển nhanh chóng nhờ cơ hội đó. Ai muốn không bị Pháp truy bắt và tề ngụy quấy rầy thì vô đạo. Đóng một món tiền, kê khai tên họ, sẽ được cấp giấy chứng nhận tín đồ. Vô đạo rồi, cần công quả để xây thất. Xây thất rồi, cần sống gom lại quanh thất. Sống như vậy, cần vòng rào. Đó là các chu vi. Có chu vi, phải canh gác. Lính Cao Đài ra đời, súng lãnh từ kho của Pháp. Phòng thủ lẻ tẻ chưa chắc ăn, các liên đội Cao Đài thành lập. Một mình Cao Đài đánh với Việt Minh không xuể, phải phối hợp với người Pháp. Vai trò lực lượng vũ trang Cao Đài nâng cao mãi, trở thành quân địa phương. Có quân đội thì phải có tướng, có sắc phục. Tuân đóng phải có Bộ tổng chỉ huy, Hộ pháp kiêm Tổng tư lệnh quân đội Cao Đài, và v.v...
Giữa lúc ông Tắc say sưa với chiến tranh – nó mang đến cho ông biết bao đổi thay và đặt ông lên hàng chí tôn, nó là cứu tinh với ông khỏi thân phận lưu đày tận hòn đảo nam Châu Phi, giữa Ấn Độ Dương, nơi mà ông đêm đêm phải nằm chung với gia súc và cũng là nơi mà ông buộc lòng phải ăn ở với một người phụ nữ da đen, còn bây giờ, chỉ phiền ông luống tuổi, sức có hạn... thì đùng một cái, Pháp thua. Pháp thua trận tức là ông thua trận.
Ông bớt hoang mang khi biết rằng Nam vĩ tuyến 17 vẫn còn là đất của phe Quốc gia.
Nhưng nỗi lo lắng của ông lại bắt nguồn từ phía khác. Pháp không còn ở lại với phe Quốc gia nam vĩ tuyến mà sẽ về nước. Người Pháp an ủi ông, bày vẽ cho ông. Song ông thấy chưa ổn. Ông ít quen người Mỹ và liệu người Mỹ cư xử với ông có được như người Pháp không? Nhiều triệu chứng chẳng lành: một viên đại tá Mỹ tên là Lansdale thậm thò thậm thụt móc với Trịnh Minh Thế. Tắc vốn ghét Thế. Cái thằng lấc cấc, “sớm đầu tối đánh”. Thế từng bất mãn với ông, kéo quân ra rừng “kháng chiến”. Có lực lượng và lực lượng tinh nhuệ trong tay, Thế được Pháp cưng chiều. Thế, khi nổi khùng, khui cả việc phòng the của giáo chủ ra bêu riếu. Bây giờ thằng Thế cứng đầu đó lại bắt bồ với Mỹ. Còn số bộ hạ khác – Nguyễn Thành Phương, Lê Văn Tất, Văn Thành Cao, Nguyễn Văn Thành... – khó mà ước đoán họ sẽ trở quẻ như thế nào. Không có quân đội Pháp đứng đằng sau, đội cơ Thánh vệ của ông giống như mấy cụm kiểng, đổ ngã trước bất kỳ ngọn gió cấp nào.
Người ta nói với ông về Thủ tướng Ngô Đình Diệm. Tay này không ưa gì Pháp. Song, tay này theo đạo Thiên Chúa, thật là rầy rà. Giá như Diệm theo đạo Phật thì còn đỡ. Suốt thời gian ông trị vì ở Tây Ninh, chưa có một thủ tướng nào thuộc đạo Thiên Chúa.
Các cố vấn của ông khuyên ông nên xuất ngoại một chuyến để tạo thanh thế. Người ta bố trí cho ông đi Nhật, đi Đài Loan, gặp Thái tử sẽ nối ngôi Nhật hoàng Chiêu Hòa (1), gặp Tưởng Kinh Quốc, người chủ tương lai hòn đảo nhỏ mà nhất quyết tự xưng là nước Trung Hoa nhờ núp sau cái bóng Mỹ. Nửa tháng thật vui, thật thỏa mãn – một lần nữa, ông thầm tiếc mình lên tột đỉnh vinh quang quá chậm – nhưng cũng thật gần gũi. Về nước, ông được thủ tướng Ngô Đình Diệm tiếp trong một bữa cơm trưa. Đó là lần đầu ông gặp Diệm. Chính tại bữa cơm trưa này, ông mới hay, nhân ông vắng nhà, Nguyễn Thành Phương, với tư cách Ủy viên quốc phòng chánh phủ, đã thỏa thuận sát nhập quân đội Cao Đài vào quân đội quốc gia, lực lượng chung chỉ còn một quân đoàn. Mặc dù giữ quân kỳ riêng – với hình bát quái “Vũ trụ thần giáo” và chiếc bánh xe, tượng trưng cho sự tiến hóa – Đức Hộ pháp kiêm Đại ngươn soái rốt cuộc thống lĩnh có vài chục nghìn binh mã thì làm sao “phổ độ chúng sanh” cho được. Ông nuốt không vô bữa tiệc chay nấu rất ngon và nghe cũng không vô những lời hữu hảo chung chung của Thủ tướng. Sau bữa cơm, sau cái chắp tay từ giã nhau ở tiền sảnh dinh Gia Long, ông hấp tấp quay về Tòa thánh và nội trong ngày, triệu tập hội nghị cơ mật. Đó là ngày 14-10 năm ngoái.
Nguyễn Thành Phương vắng mặt trong hội nghị cơ mật. Nguyễn Văn Thành nhân dịp hạch tội Phương đem cả nền đạo nạp cho họ Ngô. Hộ pháp đùng đùng nổi giận, hạ lịnh cách chức phó tổng tư lịnh tối cao Cao Đài của Nguyễn Thành Phương, bổ nhậm Nguyễn Văn Thành thay.
Nhưng, quyết định của Hộ pháp không linh. Nguyễn Thành Phương nhởn nhơ bẹo gan giáo chủ. Quân đội chỉ biết có Phương mà không biết Thành. Nằm đêm, giáo chủ nghiệm ra khi quân đội Pháp cuốn gói, ông chỉ còn là một hình nộm trước các tướng Cao Đài. Phải xoay trở cho kịp với thời cuộc – ông nhủ thầm.
Lại Hữu Tài, Trần Văn Ân và Hồ Hữu Tường đến Tòa thánh. Trong gian phòng mật thất – thường được gọi là Trí Huệ cung, nơi giáo chủ tĩnh tọa, tất nhiên, với vài nữ tín đồ trẻ đẹp chờ ông “kết thánh thai” - một chương trình hành động rộng lớn được xác lập. Té ra, uy tín của giáo chủ thật cao, điều mà ngay giáo chủ cũng không đánh giá nổi. Trăm họ chờ giáo chủ ra tay. Té ra, người Pháp chỉ rút lui chiến thuật.
Cũng tại Trí Huệ cung, một cuộc, hai cuộc, ba cuộc họp cấp cao tiến hành, gồm tướng Trần Văn Soái, tướng Lê Quang Vinh, tướng Lê Văn Viễn, đại tá Léon Leroy, tướng Nguyễn Văn Vĩ và luôn tướng Nguyễn Thành Phương – đã làm lành với giáo chủ. Tất nhiên, Hộ pháp Phạm Công Tắc bào giờ cũng ngồi ghế chủ tịch. Tướng Nguyễn Văn Vĩ truyền “mật chiếu” của quốc trưởng – nói miệng thôi. Theo “mật chiếu” này, cần quét gia đình họ Ngô, thành lập một chánh phủ đoàn kết quốc gia mà Hộ pháp sẽ giữ vai trò, nếu không phó quốc trưởng cũng chủ tịch nghị viện. Các ghế trong chánh phủ dã chia chác xong xuôi: tướng Viễn bộ trưởng quốc phòng, tướng Soái bộ trưởng nội vụ, tướng Vĩ tổng tham mưu trưởng, tướng Phương bộ trưởng kinh tế... Hộ pháp đảm đương quyền Quốc trưởng trước khi Bảo Đại hồi loan. Trong cuộc họp gần nhất, nhân cao hứng, Hộ pháp nói rõ ý định của ông: sẽ khôi phục lại thể chế quân chủ, ông sẽ giữ chức Phó vương và sẽ truy phong cho ông Cường Để từ tước hầu lên tước Vương, cho ông Tráng Liệt tập ấm...
Giữa lúc các mưu sĩ đang hè hụi thảo chánh cương của Mặt trận Toàn lực Quốc gia thì ngày 11-1-1955, đúng rằm thượng ngương, tướng Trịnh Minh Thế phát một bản tuyên cáo sẽ đem 5.000 quân bản bộ về hợp tác với chính phủ Ngô Đình Diệm mà không đòi hỏi một điều kiện nào. Thật là tai hại. Cao Đài chia rẽ, giáo chủ bẽ mặt với bằng hữu. Nhưng, cái đó chưa nguy bằng quân của Thế đóng ngay giữa ruột tỉnh Tây Ninh, đánh úp Tòa thánh dễ dàng nếu Thế muốn. Cả quân đoàn Cao Đài – “lính cậu” - đều ngán quân của Thế, thiện chiến và trang bị tốt hơn.

*

... Trên thềm chánh điện Tòa thánh Tây Ninh, Diệm tươi cười đứng cạnh Hộ Pháp để các phóng viên nhiếp ảnh hoạt động. Ông đã tụt giày ngoài cửa, rón rén vào đại điện và cung kính đứng yên trước biểu tượng “Thiên nhãn”, giữa hồi đại hồng chung ngân vang...
Phải xài kế hoãn binh để thu xếp việc nhà. Cho nên, khi Diệm ngỏ ý viếng Tòa Thánh, giáo chủ hoan hỉ đánh điện mời.
Về phần mình, Diệm chỉ cần bấy nhiêu. Diệm muốn tự giới thiệu với dư luận trong và ngoài nước ông ta là người một mực hòa nhã. Vả lại, không thể để cho các giáo phái liên minh về thực tế. Chiến thuật của Diệm là cách đánh tỉa.
Luân tranh thủ thì giờ quan sát chánh điện. Ngay tiền sảnh, anh đã cố nín cười trước bức tranh và lời giảng giải bằng tiếng Pháp, Anh: Nguyễn Bỉnh Khiêm – tục gọi là Trạng Trình – đang hạ bút đề thơ: người mài mực là Tôn Văn, người dâng nghiêng là Victor Hugo. Lời giảng giải cho một sự tưởng tượng ngộ nghĩnh – và tất nhiên, không phải từ một đầu óc bình thường – lại hết sức nghiêm chỉnh. Sự giảng giải kiểu đó kéo dài khắp ngôi chánh điện chạm trổ lòe loẹt, dở Tây dở Tàu. Người ta thờ Ngọc Hoàng Thượng đế, Quan Vân Trường, Thích Ca Mâu Ni, Chúa Jésus, thánh Mohamet, cả Karx Marx và Nguyễn An Ninh!
Hàng mấy trăm tín đồ quỳ chật chánh điện với niềm sùng tín mà Luân cảm giác rờn rợn. Quả thật, ngoại hình của ngôi chánh điện góp sức áp đảo mọi suy xét, nó lại được yểm trợ bằng giọng đồng nhi đọc kinh ru ngủ. Với những người kém văn hóa, mỗi nét trạm trổ, mỗi màu xanh đỏ - đúng ra chẳng có giá trị gì về thẩm mỹ, lại là một bí ẩn chỉ có Cao Đài Tiên Ông mới giải thích nổi.
Hộ pháp ngự lên chiếc ngai dành cho ông. Diệm vẫn đứng yên thành khẩn.
Luân bỗng thấy, Phạm Công Tắc, ngôi chánh điện, khu Tòa thánh, hàng nghìn tín đồ và cả tôn giáo Cao Đài đều là món hàng của Diệm.
---
(1) tức Showa, hay Nhật hoàng Hirohito, trị vì Nhật Bản từ 1925 đến 1989.

Phần 2 - Chương 4

Cuộc viếng thăm Tòa thánh của Diệm đánh dấu bằng một thông cáo báo chí ngắn gọn: Thủ tướng và Đức Hộ pháp xét duyệt tổng quát tình hình quốc nội và quốc ngoại. Thủ tướng nhắc lại lần nữa quyền tự do hành đạo của các tôn giáo và Đức Hộ pháp cam kết ủng hộ mọi nỗ lực của chính phủ ngỏ hầu thực hiện đoàn kết quốc gia chống lại Cộng sản dưới sự lãnh đạo của Đức Quốc trưởng. Báo chí hoàn toàn im lặng về nội dung của cuộc gặp gỡ giữa Diệm và tướng Trinh Minh Thế ngoài mẩu tin thật đơn sơ. Thật ra, báo chí cũng không biết săn tin từ đâu. Cuộc gặp gỡ diễn ra tại một địa điểm ở chân núi Bà Đen mà người môi giới chính là đại tá Mỹ Lansdale; trên đường Ngô Đình Diệm từ Tòa thánh về Sài Gòn; đoàn công xa vẫn cứ theo quốc lộ 1, nhưng một người khác ngồi trên chiếc Cadillac thay chỗ Diệm. Dự cuộc gặp gỡ chỉ có bác sĩ Tuyến và Luân, Lansdale kín đáo rời khu doanh trại dã chiến khi Diệm đến. Về thời gian, cuộc gặp gỡ ngắn – thật ngắn – so với cả một buổi ở Tòa thánh. Vỏn vẹn 15 phút. Nhưng, 15 phút đủ cho Diệm tỏ lời khen ngợi tướng Thế và căn dặn ông ta – tựa như cha dặn con. Mọi sự Lansdale đã giải quyết từng chi tiết rồi.
Luân lặng lẽ ngồi cạnh Diệm. Trước anh, viên tướng Cao Đài khá nổi tiếng, ngoan ngoãn lắng nghe Thủ tướng. Diệm hài lòng. Tuyến kín đáo trao đổi bằng mắt với Luân. Tay bác sĩ mật vụ này khá đa nghi, sự tuân phục quá dễ dàng của viên tướng bất trị khiến hắn càng không yên tâm.
Luân hiểu rằng mọi cử động của Thế đã được Lansdale đạo diễn kỹ càng. CIA – nếu không phải là Collins – sửa soạn ngay một loạt con bài để giảm bớt cái độc quyền của Diệm. Thế ngoan ngoãn, song rõ ràng ông ta đóng vai vụng. Ông ta chỉ biết có Diệm. Với Luân và Tuyến – cùng đi với Diệm – chỉ được ông ta bắt tay hời hợt.
Ba chiếc trực thăng – do phi công Mỹ lái – hạ trên một đám đất trống. Diệm về Sài Gòn bằng đường không, dù ông đã nghe phúc trình về vụ báo động ở Gò Dầu: nhận lầm, chẳng có đám lạ mặt nào ngoài dân đốt đồng săn chuột.
Trên máy bay, Diệm hết lời trầm trồ Trịnh Minh Thế. Ông hoàn toàn tin tướng nước cờ sắp tới của ông.
Do vậy, chỉ non hai tuần lễ, sau khi thông cáo báo chí về cuộc gặp gỡ Diệm – Tắc, tại dinh Gia Long, Diệm họp báo. Lần đầu tiên, Diệm họp báo. Đó là buổi sáng ngày 12-2, khi các khu tập kết 300 ngày hết hạn, nước Việt Nam thực tế chia hai.
Phòng khánh tiết dinh Gia Long chật ních. Tuy chính phủ đã nhận dinh Norodom, song còn phải sửa sang, hơn nữa, nó là nơi của Quốc trưởng, nên Thủ tướng vẫn phải ở tạm dinh Gia Long.
Giữa khói thuốc lá mù mịt, bức ảnh phóng lớn của Bảo Đại ẩn hiện lơ lửng trên tường, có vẻ là món trang sức cho phải phép hơn là đại diện một quyền uy. Ký giả trong và ngoài nước ngồi trên các ghế giả da, đối diện với chiếc bàn đặt nhiều micro và một lọ to cắm đầy hoa Đà Lạt.
Chưa tới giờ. Từng nhóm ký giả chụm nhau, bàn tán.
- Mối tình gượng ép Quốc trưởng – Thủ tướng sắp hạ màn!
- Chẳng qua là tấm gương phản chiếu cuộc sang sổ nợ ở Đông Dương. Pháp Quốc ngân hàng gán Đông Dương ngân hàng cho Ngân hàng Manhattan.
- Quốc trưởng từ lâu đài Thorenc vừa xoa ngực một cô đào vừa ký lệnh, lệnh ông ta bốc hơi theo vô tuyến điện. Trong trận ăn thua chót, ông Diệm cầm được cán con dao, còn ông Bảo Đại cầm đúng lưỡi dao!
Một nữ ký giả - tóc đen, mắt xanh, mũi cao – nghe ngóng các lời bàn tán ấy và ghi lia lịa. Có mặt cô, tự dưng các nam ký giả hăng máu hơn: cô trẻ, đẹp nhờ hai dòng máu Âu – Á.
Bỗng, từ ngoài đường vọng vào tiếng hò hét loạn xạ:
- Đả đảo Thực, Phong, Cộng, …
- Ngô chí sĩ muôn năm…
Và đồng ca: “Ai bao năm từng lê gót nơi quê người…” – bài hát trơ trẽn như những người hát nó.
Đoàn biểu tình kéo theo đường Công Lý, trước đây mấy tháng còn mang tên Charles de Gaulle, quẹo qua dinh Gia Long. Trước cổng dinh, đoàn biểu tình dừng lại.
Ký giả ùa ra thềm, theo dõi. Có thể, trước hết, vì lạ mắt – nhất là ký giả phương Tây. Cô nữ ký giả lai Âu giương máy ảnh, bấm liền mấy “pô”.
Hầu hết người biểu tình là trẻ con, bà già, quần áo nâu, cổ chình chịnh tượng ảnh và bùa thánh, tay cắp ổ bánh mì, len lét nhìn một số người khác – tướng phốp pháp, đeo kính đen.
Từ một phòng khác, Nhu và Luân quan sát đám biểu tình. Thấy Luân lặng lẽ, Nhu bảo, giọng bực:
- Cả hai cái đầu của ông Trần Kim Tuyến và Phạm Xuân Thái cộng lại chỉ ra đuợc một trò lố lăng như thế! Tha hồ cho bọn nhà báo nói cạnh, nói khóe.
Ở thềm trước, Ngô Trọng Hiếu – béo ị, phì phà điếu xì gà, nói với cô ký giả lai:
- Cô Helen, đây là một cuộc cách mạng dân chúng…
- Vậy sao? – Cô ký giả tên Helen hỏi lại cố ý ngây thơ – Họ đứng đó làm gì?
- Họ chờ đại diện của Ngô chí sĩ ra nhận kiến nghị.
- Nầy, ông Ngô Trọng Hiếu – Một người gầy gò, bĩu môi - mỗi người biểu tình chỉ được trả công có một ổ bánh mì thôi sao? Đúng, đây là một cuộc cách mạng bình dân… rẻ nhất thế giới!
Helen che miệng cười, dịch lại cuộc đối thoại cho các ký giả nước ngoài nghe. Người ta quay quần chung quanh cô.
- Ông Trần Văn Ân – Ngô Trọng Hiếu phản kích – Tôi thách ông tổ chức một cuộc biểu tình như vậy. Dĩ nhiên, mướn bọn dao búa thì tốn tiền lắm. Nhưng, dù sao, bọn dao búa không nhiều lắm. Ngay trong làng nhà báo chúng ta, loại trộm cướp đếm được trên đầu ngón tay!
Cuộc đấu khẩu còn có thể kéo dài, nếu Tổng trưởng thông tin và chiến tranh tâm lý Phạm Xuân Thái không ra cổng Dinh Gia Long nhận tờ kiến nghị và nếu chuông phòng họp chưa reo.
Ngô Đình Diệm khẽ gật đầu chào những người có mặt. Hôm nay, Diệm mặc áo the. Chiếc áo khiến Diệm già và khắc khổ hơn. Ông thích nó vì có lẽ nó nhắc ông nhớ thời ông làm Thượng thơ ở Huế.
- Thưa các bạn – Diệm nói đĩnh đạc – Trước hết, tôi cám ơn tất cả các bạn trong và ngoài nước, dù thân hữu hay người còn khác chính kiến với tôi, đã vui lòng hiện diện… Từ khi về nước, tôi mong có cuộc tiếp xúc với báo chí, tiếc rằng công vụ quá đa đoan, nay mới có thể gặp các bạn. Báo chí giữ sứ mệnh quan trọng trong đời sống của thế giới hiện đại, qua báo chí mà công luận có cơ sở để nhận định các biến cố… Với thiên chức nghề nghiệp đó, tôi mong các bạn trình bày một cách chân thực tình hình đất nước Việt Nam trong một giao điểm rất đặc biệt như hiện giờ…
Giọng Diệm lúc đầu còn nhã nhặn, nhưng qua vài câu, âm sắc kẻ cả lấn dần.
- Những ai quan tâm đến tình hình Việt Nam đều biết rằng, đất nước nầy đang trải qua một thử thách bi thảm. Hiệp định Genève ký không có sự thỏa thuận của chánh phủ Việt Nam – hẳn các bạn còn nhớ tuyên bố của ngoại trưởng Trần Văn Đỗ ngay khi hiệp định ký: chánh phủ Quốc gia Việt Nam long trọng tuyên bố phản đối cung cách mà thỏa ước ký kết - để cho chính xácn tôi nhắc lại nguyên văn bằng tiếng Pháp: “Proteste solennellenment contre la façon dongt l’armistice a été conclu” (1) – và phản đối những điều kiện mà thỏa ước đó không tính đến những nguyện vọng sâu sắc của nhân dân Việt Nam giữ toàn quyền tự do hành động nhằm bảo vệ quyền thiêng liêng của dân tộc là “độc lập và tự do”. Tuy nhiên, Việt Nam đã cố gắng và hoan nghênh mọi nỗ lực để tái lập hòa bình và sẽ không dùng võ lực để cản trở sự thi hành hiệp định mặc dù có sự dè dặt kể trên…
- Nhiều mâu thuẫn quá, phải không, thưa ông? - Cô Ký giả Helen khẽ bảo khẽ vào tai Ngô Trọng Hiếu.
- Chả có gì là mâu thuẫn, thưa cô… Chúng tôi phản đối “la façon” – cô nghe rõ chứ!
Diệm hơi liếc về phía Hiếu và Helen. Hiếu chạm nhẹ vào tay Helen, rồi ngay trở lại.
- Chia hai đất nước – Diệm nhấn mạnh – là một tội ác. Đó là sự cấu kết giữa Cộng sản và Thực dân. Rất tiếc, chánh phủ của tôi thành lập trễ, những cơ sở hầu như sụp đổ và tiếng nói chỉ vang lên trên sa mạc… Bây giờ, để tránh khỏi số phận như nửa nước phía Bắc, chúng tôi cần có một quân đội mạnh, một quân đội không theo lối mòn dẫn đến lòng chảo Điện Biên Phủ!
Phòng họp nổi lên tiếng vỗ tay:
- Adieu Điện Biên Phủ… Adieu “lòng chảo” (2)
Mắt Diệm sáng lên
- Cám ơn các bạn! Quân đội Quốc gia phải được xây dựng lại. Tôi nhấn mạnh: “xây dựng lại”. Nghĩa là không phải cải tổ, bổ khuyết, càng không phải chắp vá!
Ngô Trọng Hiếu thét to, đến nỗi cô ký giả Helen phải thè lưỡi:
- Commencer par le commencement! (3).
Diệm tảng lờ không nghe Ngô Trọng Hiếu – ông hơi nhíu mày: “Thằng ni lố bịch!”.
- Làm sao một nước độc lập có thể chấp nhận quân đội chỉ phiên chế đến cấp tiểu đoàn? và các bạn biết, các BVN (4) đóng vai trò quân bổ túc – Forces supplétives, như người ta gọi nó, một thứ partisans (5).
Giọng Diệm đanh lại – giọng miền Trung cố ý thành giọng miền Nam:
- Một điếm nhục!
Trần Văn Ân cười khẩy:
- Không còn là Forces supplétives, nhưng lại là Supply forces! (6)
Diệm vẫn trấn tĩnh:
- Trong chương trình rộng lớn của chánh phủ, tôi giành vị trí ưu tiên cho việc sớm ra đời một quân đội gồm 150.000 lính chính quy. Quân đội của tôi phải được huấn luyện và trang bị tốt. Chỉ huy của tôi là các sỹ quan có tài và có học...
Diệm cố ý gằn giọng các từ “của tôi”, “có học”.
- Rồi đây, các bạn sẽ thấy, một thế hệ mới các tướng lãnh Việt Nam, tướng lãnh đúng như đòi hỏi của quân đội chỉ biết có chiến thắng!
Phòng họp báo bật tiếng rào rào của ngòi viết. Những điều Diệm nói ném ra một loạt viễn cảnh: xáo trộn ghê gớm trong hàng ngũ chỉ huy lực lượng quân đội quốc gia.
Qua một chiếc loa phóng thanh nhỏ ở phòng trong, Nhu và Luân nghe rành mạch từng câu của Thủ tướng.
- Thế là, tuyên chiến!
Nhu mỉm cười, bảo Luân.
- Hơi muộn một chút! – Luân cười hóm hỉnh.
Diệm dừng lại vài giây, như đợi sự thách thức của ông được ghi chép bằng giấy trắng mực đen đầy đủ.
- Đồng thời với việc thành lập quân đội, tôi sẽ xúc tiến cải cách điền địa ngỏ hầu tư hữu hóa các tiểu nông, đã và sẽ định cư nửa triệu đồng bào miền Bắc tìm tự do, sẽ cải tiến thuế vụ, đánh vào những người làm giàu quá mức mà đại đa số không phải là người Việt Nam, sẽ thành lập các cơ cấu dân chủ, trước hết, một Quốc hội lâm thời sẽ ra mắt quốc dân trong đôi ba ngày tới để nghiên cứu việc thành lập Quốc hội lập hiến. Cơ cấu dân chủ nầy dựa trên các hội đồng thành phố, tỉnh, đô thành và đại diện các đoàn thể, tôn giáo, gồm có 60 vị. Sau chót, tôi sẽ cố gắng tối đa vãn hồi an ninh ở thôn xã. Phải nói rằng tình hình an ninh ở hạ tầng đang rất xấu. Không chỉ do Việt cộng! Thưa các bạn, những gì cần trình bày trước công luận, tôi đã nói hết...
Diệm nhìn phòng họp, miệng hơi cười, đầy tự tin.
- Xin Thủ tướng chi biết những dự định của chính phủ đã được Quốc trưởng phê chuẩn chưa?
Không ai bảo ai, cả phòng họp – và Diệm nữa – cùng ngó lên bức ảnh Bảo Đại treo trên tường mờ trong khói thuốc, đầu chải úp mu rùa láng bóng, gần gũi với một khách làng chơi hơn là một nguyên thủ quốc gia, trước câu hỏi của một nhà báo.
- Tôi cho rằng sự phê chuẩn quan trọng nhất là của quốc dân! – Diệm trả lời, giọng ngạo nghễ.
Một nhà báo phương Tây tự giới thiệu là phóng viên của tờ France Soir, tờ báo có số phát hành cao nhất ở Pháp, hỏi:
- Xin ông Thủ tướng nói rõ hơn về việc huấn luyện và trang bị cho 150.000 lính chính quy.
- Phái đoàn do tướng O’Daniel đứng đầu sẽ đảm trách toàn bộ chương trình, kết hợp với phái đoàn của tướng Pháp Paul Ely trong Training Relation Instruction Mission (7), gọi tắt là TRIM...
Diệm dừng đột ngột câu nói, như để tung ra một ý quan trọng. Và, đúng như vậy:
- Chánh phủ tôi hoan nghênh các huấn luyện viên Pháp tình nguyện phục vụ tại Việt Nam nếu họ nhớ rằng Việt Nam không phải là một thuộc địa che giấu sau danh từ “Quốc gia liên kết” và quên đi các quyền lợi ích kỷ xa xưa. Chánh phủ tôi cũng hoan nghênh nếu họ ra đi!
Nói chung Diệm có thói quen ít ngó thẳng vào mặt người mà ông đối thoại. Nãy giờ, ông thường ngó lên trần nhà, ra cửa sổ hoặc nhìn cử tọa, song nhìn rất bao quát, không ghé lại người nào. Bây giờ, ông lại ngó thẳng phóng viên báo France Soir.
Nhà báo Pháp nầy cười – rõ ràng cười lạt:
- Votre réponse me satisfait, Monsieur le Premier Ministre! Et, encore uen autre question, le sort des officiers Vietnamiens formés par les écoles Françaises… (8)
Diệm cướp lời, bỏ luôn thủ tục Thủ tướng phải nghe qua phiên dịch rồi mới trả lời:
- Từ nay, ở chúng tôi, chỉ có một hệ thống sĩ quan – hệ thống sĩ quan Việt Nam. Tất cả, dĩ nhiên trừ những người chống lại lợi ích đất nước, phạm tội và bất tài, đều có đất để phục vụ...
Nhà báo Pháp ngồi xuống, khẽ nhún vai. Một nhà báo Việt, ông ta tự giới thiệu là phóng viên báo “Yêu nước” - nên hiểu là của Bình Xuyên, hỏi:
- Thưa Thủ tướng, dư luận muốn biết số phận của lực lượng võ trang các giáo phái, của lực lượng không chính quy nhưng đã sát cánh cùng chính phủ suốt cuộc chiến tranh...
- Một câu hỏi rất hợp thời! – Diệm kêu lên vui vẻ, như ông chờ từ lâu – Tôi hân hạnh thông báo với các bạn: Bộ tổng tư lệnh quân đội Pháp vừa cho chúng tôi hay, kể từ ngày 15-2 nầy, tức là còn ba hôm nữa, họ sẽ thôi trợ cấp cho các lực lượng vũ trang không nằm trong phiên chế quân đội Liên hiệp Pháp...
Phòng họp ồn ào. Diêm phớt lờ:
-... Và, thực tế không có một quân đội nào như vậy... Quân đội Pháp đang lần lượt xuống tàu về nước. Đến giữa năm, như các bạn biết, sẽ không còn một người lính Pháp nào ở trên đất nước Việt Nam. Tôi hiểu “lính Pháp” - những ai ăn lương và thi hành mệnh lệnh của chính phủ Pháp – có khi màu da, tiếng nói không nhất thiết y như người Pháp!
Nữ ký giả Helen xin phép hỏi. Diệm đang nói hăng nhưng khi cô đứng lên, ông thoáng bối rối, nhìn lên tường như tìm kiếm cái gì đó.
- Trong tình hình đó, tức là tình hình quân đội Pháp thôi trợ cấp cho các lực lượng võ trang giáo phái, Thủ tướng có định trợ cấp tiếp hay không?
- Chính phủ tôi đang lo xây dựng một quân đội của Nhà nước, như tôi đã báo với các bạn...
- Nghĩa là?
- Nghĩa là ở Việt Nam chỉ có một quân đội duy nhất.
- Cám ơn Thủ tướng! – Helen ngồi xuống.
- Tôi, Trần Văn Ân, chủ nhiệm tờ “Đời mới”, xin hỏi!
Trần Văn Ân không đứng lên hẳn, chỉ hơi nhổm người, giọng kênh kiệu. Ông ta ngó Diệm và ngó chung quanh. Kiểu cách của ông ta giống một chánh khách hơn là nhà báo.
- Tôi sẵn sàng nghe. – Diệm ung dung chờ đợi.
- Thưa ông Thủ tướng chỉ định.... Monsieur le Premier Ministre désigné. – Ân dịch lại bằng tiếng Pháp và cố ý nhấn mạnh từ “désigné” (9) – Tout excès est mauvais! (10). Hẳn ông Diệm đã học câu đó từ trường hậu bổ. Chính sách đối với các lực lượng giáo phái và yêu nước – tôi nói rõ vì Bình Xuyên không phải là một tôn giáo...
- Thờ cây dao, cây búa cũng là một thứ tôn giáo! - Ngô Trọng Hiếu ngắt lời Ân, cười hô hố.
- Phàm khách đang nói chuyện với chủ, đầy tớ không được phép chõ mỏ vào! Chỗ người lớn bàn bạc việc nước, chú mầy nên đi chơi chỗ khác. – Ân phản ứng rất nhạy, Hiếu đỏ mặt, toan cãi, song Diệm đã lừ mắt. Và Ân đã thấy -... Tôi khen ông Diệm biết dạy đầy tớ. Bao giờ cũng vậy, hễ đánh giày, đấm bóp, hay những nghề na ná thì làm ở phía sau...
- Ông Ân hỏi nhanh một tí, còn tới lượt chúng tôi chứ!
Ân quay nhìn ký giả đeo kiếng đen to gọng vừa nói.
- À, ông Vũ Bắc Tiến, báo “Tự do”... Ông còn đủ thì giờ... Các câu hỏi cò mồi của ông không phải mang về nhà đâu... Tôi trở lại cuộc đối thoại với ông Diệm. Thưa nhà chí sĩ, chính sách “cạn tàu ráo máng” của ông – đó là tôi nói theo thành ngữ bóng bẩy của người Bắc, còn thành ngữ của người Nam thì “ăn cơm quẹt mỏ” - Ông không nghĩ rằng ông phải trả lời với lịch sử về cuộc nội chiến do ông đưa tới?
Rõ ràng Diệm cố kiềm chế. Ông ta bóp mãi mấy ngón tay.
- Nếu chính phủ Pháp đồng ý, các giáo phái có thể đưa các lực lượng của họ xuống tàu sang Bắc Phi, ở đó, người Pháp cần lính đánh thuê và tôi cam kết không làm khó dễ. - Diệm nói giọng chế giễu – Các bạn thông cảm cho: Không một nhà nước nào chịu “nuôi ong tay áo, nuôi khỉ dòm nhà” cả!
Phòng họp lại rộ lên – cười thích thú có, càu nhàu có.
- Còn nội chiến, ông bạn dùng chữ hơi to... Chính phủ kêu gọi đoàn kết quốc gia. Song Nhà nước không thể là một hãng buôn, mỗi người hùn vào và chia lời... Nhà nước càng không thể là một thứ hổ lốn, chứa luôn các nhóm cờ bạc, đàng điếm và trộm cướp! – Diệm quắc mắt – Tôi nhắc lại: đứng đầu chương trình 6 điểm của chính phủ là vãn hồi an ninh!
- Như vậy đã rõ: Đổ máu không phải là ở các giáo phái và lực lượng yêu nước... - Ân rống to.
- Ông nên nhớ, trên chúng ta còn dư luận công minh... – Ngô Trọng Hiếu bây giờ mới lấy trở lại thế ăn nói.
- Dư luận công minh? – Ân khinh miệt nhìn Hiếu – Dư luận theo kiểu phát cho mỗi người một ổ bánh mì! ... Tôi xin hỏi câu cuối cùng: Thủ tướng cho biết tương lai ngành công an...
- Lại thêm một câu hỏi rất hợp thời nữa! Diệm cười kẻ cả.

*

Quán Theophile ở Đakao trong ánh đèn mờ ảo. Vẫn có người ăn uống, song không khí chán chường bao trùm, ngay cái chạm ly cũng hàm chứa một sự thất vọng. Một vài sĩ quan Bình Xuyên lơ đãng nhắm nháp thứ rượu đế cực nặng, buồn bã trong khói thuốc của chính mình uốn lượn và tan biến… Một vài cô chiêu đãi trang điểm cẩu thả, mệt mỏi liếc mắt đưa tình và đáp lại là cái nhún vai của khách làng chơi, vào quán hình như không phải để buông thả mà để tư lự…
Sàn gỗ vẫn bóng lộn nhưng vắng tanh. Từ máy hát, một giọng trầm của nữ ca sĩ nào đó – bài “Si tu reviens”.
Trên hai chiếc ghế cao kê sát quầy rượu, đại tá Tổng giám đốc cảnh sát quốc gia Lại Văn Sang và thiếu tá quân đội Pháp De Chauvine im lặng, chai Cognac chỉ còn một ít. Dù ăn mặc bao giờ cũng chải chuốt, chiếc pipe bao giờ cũng cuồn cuộn khói, Sang không giấu vẻ bơ phờ trên đôi mắt nặng trĩu lo âu.
De Chauvine trút cạn ly. Y ngó thẳng Sang, giọng hùng hồn giả tạo:
- Ai bảo với ông Tổng giám đốc rằng nước Pháp phủi tay ở Đông Dương? Máu của hàng vạn người Pháp và Việt đã đổ cho tình hữu nghị của hai dân tộc Pháp – Việt và cho sự hiện diện của nước Pháp tại Đông Nam Á, phải đâu là nước lã để phí phạm đến như thế.
Sang uể oải nâng ly và chỉ nhúng môi. Rượu không còn đủ uy lực chế ngự tâm trạng người thủ lĩnh Bình Xuyên nữa. De Chauvine biết rằng những lời của y chưa có đủ sức nặng. Y với tay rót thêm một ly và ngửa cổ uống sạch.
- Ông Tổng giám đốc thấy đó, quân đội Liên hiệp Pháp còn hàng chục vạn tại đây. Con số đóng giữa Sài Gòn không nhỏ. Riêng lính Sénégalais trong khu nhà Hui Bon Hoa ở Ngã Bảy cũng lên đến một lữ đoàn...
De Chauvine xem đồng hồ tay. Y chợt mỉm cười và vặn chiếc máy thu thanh Philips thật to, “mắt thần” từ từ lên xanh. De Chauvine tìm làn sóng.
- Ông Tổng giám đốc chờ nửa phút... – De Chauvine bảo.
Cô phục vụ đứng ngay sau quầy trố mắt tò mò chờ đợi. Sang vẫn lơ đãng phì phà pipe.
Sau những tiếng rè rè, bụp bụp, chiếc máy thu thanh phát một bài hành khúc. De Chauvine đến tắt máy quay đĩa.
- Các ông nghe đây... – De Chauvine nói với Sang mà như nói với tất cả khách trong quán.
Từ máy thu thanh, một giọng đàn ông Pháp rất điêu luyện:
- Ici Radio France-Asie, présence françcaise en Extreme-Orient, étettant de Saigon sur les longueurs d’one de 25, 31, 41, 49 et 240 mètres (11)
De Chauvine nhướng mắt, ngó chung quanh:
- Chers auditeurs! – Bây giờ là giọng nữ hết sức điệu – Ecoutez maintenant notre bulletin d’information... Dernières nouvelles. Paris... Selon l’argence AFP: hier, au Pailais Matignon, le Premier Edgar Faure avait eu un entretien avec le génégal d’armée Paul Ely, Haut Commissaire de rance en Indochine.... (12)
De Chauvine vênh váo, rít một hơi thuốc và ngó lên trần nhà. Sang lầm lì tắt ngang buổi phát thanh.
- Sự hiện diện của nước Pháp và chỉ hiện diện trên làn sóng. – Sang gằn giọng.
- Ông Tổng giám đốc bình tĩnh... Ông đừng quên chúng tôi còn cả nào Eiffel, Denis Frères, Cosunam, Caric, Mic, nhà băng, Michelin, Terres rouges (13), còn vô số bạn hữu và trên hết, nước Pháp còn danh dự một trong tứ cường... Bản tin cho biết tướng Paul Ely vừa gặp Thủ tướng Edgar Faure, tất nhiên, để bàn về việc của chúng ta...
Dường như không để ý đến lời dông dài của De Chauvine, Lại Văn Sang vân vê chiếc pipe, tựa lưng vào thành quầy, đong đưa hai chân giữa khoảng không, giọng trách móc:
- Người ta hoài nghi vì nhiều lẽ: Général Hinh mất chức Tổng tham mưu truởng nhưng chính phủ Pháp im lặng... Chính phủ Pháp rút quân mà không bàn bạc với chúng tôi.
De Chauvine toan chống chế, công Sang ngăn y ta:
- Ông nghe tôi... Tai hại hơn nữa, chính tướng Ely chớ không phải ai khác, thông báo thôi trợ cấp cho chúng tôi.. Thiếu tá là tùy viên của ông Ely thế mà cũng không khuyên ông ấy nên suy tính. Hàng mấy trăm ngàn quân sẽ sống ra sao? Tệ nhất là người Pháp bàng quan khi Diệm thành lập Nha cảnh sát đô thành và Nam Việt tách ra khỏi quyền lực của tôi. Thật khó hiểu! Nói thật với thiếu tá, người Việt Nam bắt đầu hỏi: Phải chăng nước Pháp hy sinh bạn hữu?
Sang lắc đầu. De Chauvine cười – nụ cười gượng vì bản thân nó không giải thích được điều gì.
- Thật là hoang đường! – De Chauvine đấm tay xuống quầy – Nước Pháp mà hy sinh bạn hữu! Không bao giờ! Jamais (14)!
Rồi De Chauvine bỏ nhỏ, ngó quanh như y sắp tiết lộ điều bí mật:
- Tất nhiên, tactique (15) phải không khéo... Kho súng thành “11è RIC” (16) há chẳng chuyển sang cho các ông?
Nói tới đó, De Chauvine bỗng nổi hăng:
- Dọc sông Rạch Đĩa đến Rừng Sác, bao nhiêu là xuồng chiến đấu chực sẵn.... Chúng tôi đâu phải tổ chức một cuộc cắm trại ở Rừng Sác, phải không? Tại Camp des Mares (17), ông thừa biết, cả một brigade (18) lính Sénégalais túc trực... Có điều, theo hiệp định Genève, nước Pháp không thể can thiệp vào nội bộ Việt Nam. Phải có cái cớ!
Sang như nghe ra, khẽ gật gù.
De Chauvine được thể, lên mặt:
- Cái cớ... Cái cớ là các ông. Với khẩu hiệu: “Bảo vệ quyền lực Quốc trưởng và tuân lênh Quốc trưởng”, các ông giành ngay phút đầu lẽ phải... Ông cũng biết, Quốc trưởng sắp về nước, luôn tướng Hinh. Họ đâu phải là những người dễ bỏ cuộc! Tướng Viễn sẽ là chính khách số 1, số 2 ở đây...
Sang chấm chân xuống đất, rót hai ly rượu:
- Xin mời!
Hai người chạm ly và uống một hơi cạn.
- Tôi coi đây là lời cam kết danh dự của đại diện nước Pháp. Được không?
De Chauvine hiên ngang:
- Tất nhiên!
Họ dìu nhau ra cửa. Cửa rất hẹp vì những bao cát chiếm lối. Đám Công an xung phong, vũ trang như sẵn sàng nhả đạn, đứng nghiêm, chào...
- Các ông có một lực luợng tuyệt vời!
De Chauvine hất hàm về số lính, trước khi lên chiếc Renault, tự y lái...
---
(1) Long trọng phản đối cái cách mà hiệp định được ký kết
(2) Adieu: vĩnh biệt
(3) Bắt đầu từ cái bắt đầu
(4) Bataillon Vietnamienne: Tiểu đoàn VN
(5) thân binh
(6) quân bổ trợ. Trần Văn Ân chơi chữ: Forces supplétives (tiếng Pháp) và Supply forces (tiếng Anh) là từ cùng nghĩa.
(7) Phái bộ Huấn luyện phối hợp
(8) Câu trả lời của ngài thỏa mãn tôi, thưa Thủ tướng. Và còn một câu hỏi khác – số phận các sĩ quan Việt Nam được nhà trường Pháp đào tạo...
(9) chỉ định
(10) Tất cả những sự quá trớn đều xấu!
(11) Đây là đài phát thanh Pháp – Á, sự hiện diện của nước Pháp tại Viễn Đông, phát từ Sài Gòn trên các làn sóng 25, 31, 41, 49 trên 240 mét…
(12) Các bạn thính giả thân mến – Bây giờ xin nghe bản tin của chúng tôi. Tin mới nhận được từ Paris – theo Pháp tấn xã, hôm qua, tại điện Matignon, thủ tướng Edgar Faure đã có một cuộc tiếp xúc với tướng 5 sao Paul Ely, Cao ủy Pháp ở Đông Dương.
(13) tên các công ty của Pháp
(14) Không bao giờ!
(15) Chiến thuật
(16) 11è RIC: 11è Régiment d’Infanterie Coloniale - Trung đoàn bộ binh thuộc địa số 11
(17) Thành Ô Ma
(18) Lữ đoàn

Phần 2 - Chương 5

Ngày 4-3, Hộ pháp Phạm Công Tắc họp báo – nghĩa là sau Ngô Đình Diệm 20 ngày.
Trong 20ngày đó, nhiều sự kiện được ghi nhận: Quốc hội lâm thời được chính thức loan báo ra đời với hai nhiệm vụ: sửa soạn cho Quốc hội lập hiến và tư vấn cho chính phủ. Nghị sĩ sẽ do các hội đồng hàng tỉnh, thành phố và đô thành bầu, mỗi nơi từ 2 đến 4 người, cộng với một số chỉ định trong các đoàn thể chính trị và tôn giáo. Ký kết thỏa hiệp viện trợ kinh tế của Mỹ lần đầu tiên. 18 triệu dollar chuyển trực tiếp đến chính phủ Việt Nam mà không qua trung gian Pháp. Cơ quan TRIM bắt đầu hoạt động. Nguyễn Giác Ngộ, tướng Hòa Hảo, tuyến bố đưa 9.000 quân về hợp tác với chính phủ. Ngoại trưởng Mỹ Foster Dulles tới Sài Gòn. Tổng thống Mỹ Eisenhower gởi điện cho Bảo Đại, cam kết tiếp tục giúp đỡ Việt Nam chống Cộng.
Cũng trong thời gian đó, tình hình quốc tế có hai sự kiện lớn: Khối SEATO, gồm 8 nước, lần đầu tiên nhóm họp tại Bangkok; quốc vương Cambot thoái vị, nhường ngôi cho cha là Norodom Suramarit.

*

Cuộc họp báo của Hộ pháp Phạm Công Tắc thu hút tất cả các ký giả báo chí, thông tấn, truyền thanh và truyền hình trong và ngoài nước có mặt ở Sài Gòn. Người ta chịu khó lặn lội lên Tây Ninh bởi vì giấy mời họp báo ghi: Chủ tịch Mặt trận Ttoàn lực Quốc gia, giáo chủ Phạm Công Tắc, đích thân loan báo chính cương của Mặt trận mà giáo chủ vừa là đấng sáng tạo, vừa là chủ tịch tối cao.
Luân lên Tây Ninh lần thứ hai, với một bảo vệ. Bảo vệ của Luân tên Thạch – cái tên khá phù hợp với dáng dấp của anh ta: vạm vỡ, đen chũi, tuổi xấp xỉ 30. Thạch quê Chợ Gạo, tín đồ đạo Thiên Chúa, có vợ và bốn con. Vợ làm ruộng. Anh ở ngành cảnh sát công lộ. Lý do vào ngành cảnh sát của anh đơn giản: anh trốn cái bót Cao Đài ở Chợ Gạo vét lính, chạy lên Sài Gòn, sống bằng nghề vác lúa ở bến Bình Đông. Cuối năm 1954, Thạch xin vào cảnh sát vì chủ sa thải: Không đủ lúa.
Anh lo gần hai nghìn đồng mới được nhận làm cảnh sát viên. Sau một tháng học, anh lãnh giữ trật tự nơi ngã tư cạnh nhà Luân. Luân để ý đến anh và đề nghị bác sĩ Tuyến tuyển anh. Một tuần lễ qua – Luân biết trong tuần lễ đó, Thạch chịu một cuộc sát hạch chặt chẽ đặc biệt ở Sở nghiên cứu chính trị và chịu thử thách ở Nha Công an Việt Nam. Chính Thạch nói lại, trước hết, người ta điều tra về mối quan hệ giữa Thạch và Luân. Tất nhiên, Thạch chẳng biết Luân là ai, ngoài chi tiết: chủ một villa xinh xắn, thường đi lại bằng một chiếc xe hiệu Opel do một tài xế người Bắc lái. Tại Nha công an, người ta kiểm tra nghề võ của Thạch. Thạch rất khỏe, biết võ Anh, võ Nhật – học vui lúc trẻ - đã vật ngã tất cả các vệ sĩ. Ngô Đình Nhu đích thân gặp Thạch. Nhu không cho Tuyến giao nhiệm vụ cho Thạch.
- Đừng! Tôi đã hứa!
- Ta dặn riêng gã Thạch thôi! - Tuyến vẫn tiếc rẻ.
- Ông nên nhớ: Nguyễn Thành Luân đủ thông minh hiểu ta nhìn anh ta bằng cặp mắt nào. Cứ để gã Thạch đi với anh ta. Không dặn cái gì hết ngoài việc dặn gã lo phận sự thật chu đáo, phải lấy cái đầu đảm bảo cho an toàn của Luân. Còn sau này? Ông không muốn gã tiết lộ những gì, đâu phải là chuyện khó, phải không? Ngay thằng lái xe, chưa chắc ông đã làm chủ được nó. Ông quên Nguyễn Thành Luân là một cán bộ Cộng sản, thừa tài để quyến rũ tất cả....
Luân không thể biết được nội tình Nhu – Tuyến, song anh tin là anh không thể lép trong cuộc đọ trí nầy. Cho nên Thạch trở thành bảo vệ của Luân – do Nha cảnh sát Nam Việt biệt phái. Thạch kê thêm một giường cạnh giường Lục.
Luân cho phép Thạch về quê đón vợ con lên chơi vài hôm. Vợ con Thạch khiến Luân yên tâm. Chị ở xã Thân Cửu Nghĩa, qua chị, Luân biết nhiều cán bộ của ta đang mai phục tại đây.
- Anh nhớ lo cho ông kỹ sư như lo cho anh ruột mình. Người tử tế quá mà!
Đó là lời vợ Thạch dặn chồng khi lên xe – lên chiếc Opel của Luân – về quê.

*

Buổi họp báo phải hoãn vì Hộ pháp bận lễ cầu cơ. Luân bước vào chánh điện cùng với các nhà báo và – đây là nét đặc sắc – có rất nhiều nhân vật chính trị, số đeo quân hàm không ít.
Đạo gốc bởi lòng thành tín hiệp
Lòng nương nhang khói tiếp truyền ra
Mùi hương lư ngọc bay xa,
Kính thành cầu nguyện, Tiên gia chứng lòng
Xin Thượng đế ruổi rong cưỡi hạc
Xuống phàm trần vội gác xe tiên
Ngày nay đệ tử khấn nguyền
Chín tầng trời đất thông truyền chiếu tri
Lòng sở vọng gắn ghi đảo cáo
Nhờ ơn trên bổ báo phước lành...
Những câu gần như ẩn dụ ấy tỏa rộng trong một không gian đầy khói trầm. Phải nói tốp đồng nhi – chủ yếu là nữ thanh – có giọng ngân nga hốt hồn người như các ma trong pho Liêu Trai.
Nữ phóng viên Helen, quần tây, sơ mi ngắn, vai đeo chiếc túi, tay bấm máy lia lịa. Chiếc máy ảnh của cô chợt quay về phía Luân. Một ánh lóe lên. Liền đó, cô phóng viên tiến đến trước mặt Luân, duyên dáng:
- Nếu tôi không lầm, ông là kỹ sư Rôbớt Nguyễn Thành Luân.
Cô bỗng che miệng:
- Xin lỗi ông, tôi phát âm sai, Rôbe (1) Nguyễn Thành Luân...
Rồi cô chìa tay. Luân khẽ nghiêng đầu:
- Rất hân hạnh, chào cô Helen Fanfani!
- Ô! Ông thật là một con người kinh khủng. Tôi nhớ là chưa gặp ông lần nào... – Helen ngoẹo đầu, mở to đôi mắt.
- Nhưng, tôi lại là độc giả rất trung thành của cô trên tờ Financial Affairs. Bài mới nhất của cô nói về ông Phạm Công Tắc. Chính cô mới thật là kinh khủng!
Helen nhún vai:
- Ông trả đũa tôi, phải không? Cái giá của việc tôi phát âm sai!
- Không đâu! – Luân dí dỏm – Rôbớt hay Rôbe có gì quan trọng? Tôi nói cô kinh khủng là vì tôi dễ dàng phân biệt cô với người khác, còn cô, cô moi được tôi giữa hàng nghìn đồng bào của tôi, thật tài!
Helen ngúng nguẩy:
- Ông không sợ tôi giận sao? Hình như ông nghĩ rằng tôi có mối liên quan với CIA?
Luân cười rộ:
- Trí tưởng tượng của nhà báo bao giờ cũng phong phú!
Helen xìu mặt:
- Ông không thích làm quen với một nhà báo Mỹ?
Luân vẫn không dứt cười:
- Câu hỏi của cô quả đúng là của một nhân vật CIA! Tôi chưa sẵn câu cho trả lời cho toàn bộ câu hỏi, song về một chi tiết của câu hỏi, tôi trả lời được ngay: Tôi thích làm quen với người của Financial Affairs!
Helen giả như ngượng:
- Ông khiến tôi sung sướng quá!
Luân nói luôn, rất nghiêm:
- Tôi không nói theo lối nịnh đầm. Cô khỏi lo. Tôi thích Financial Affairs, vì nói cho cùng, cái gì cũng là tài chính cả… Tiếp xúc với Financial Affairs là tiếp cận nơi quyền lực tối cao của nước Mỹ... Rõ ràng, không phải vô cớ mà Ban biên tập phái cô đến Tây Ninh, nới chẳng có lấy một bóng dáng nào của vấn đề tiền nong.
Helen nhìn Luân khá lâu.
- Tôi muốn buổi làm quen của chúng ta vui hơn… Ông bằng lòng chứ?
- Tất nhiên! – Luân trở lại giọng vui vẻ.
Bên trong chánh điện, buổi cầu cơ bắt đầu. Người ta làm những động tác như thế nào, không thể nhìn rõ từ bên ngoài. Nhưng, Luân biết là không khí rất trang nghiêm. Tôn giáo Cao Đài khác một số tôn giáo khác ở chỗ mọi việc trần thế, dù nhỏ dù lớn, đều phải do Ngọc Hoàng Thượng Đế xử lý, hoặc trực tiếp, hoặc thông qua đại diện – một vị tiên nào đó. Liên lạc với thế giới vô hình là những đồng tử.
Từ chánh điện, một Lễ Sanh xướng to bốn câu thơ:
Lý đạo nhiệm màu, bớ các con!
Thái bình gởi trọn tấm long son
Bạch cùng Thượng Đế ơn tế độ
Giáng dạy lời răn thế nước non.
Helen lắng nghe, hỏi:
- Bốn câu thơ đó nghĩa là gì?
- Ghép các chữ đầu của bốn câu sẽ là: “Lý Thái Bạch Giáng”. Tức là ông Lý Thái Bạch xuống trần.
- Ông ấy là ai?
- Là nhà thơ lớn đời Đường bên Trung Quốc, ông Lý Bạch. Tôn giáo Cao Đài coi ông ấy là sao Trường Canh. Ông làm nhiệm vụ đại loại như chánh văn phòng của Ngọc Hoàng! Ông chỉ mở đường thôi, chút nữa chính Ngọc Hoàng sẽ có chỉ thị.
Luân nói với giọng rầu rầu.
- Chuyện lớn của một nước mà ông Tắc lại tìm lối ra như thế. Giống chơi sấp ngửa!
Helen nói, thái độ đúng đắn. Luân mỉm cười, chỉ ra hiên chánh điện:
- Không phải như cô nghĩ. Cô xem kia…
Ở hiên, nhiều nhóm người tụ tập, họ trao đổi với nhau thật khẽ. Có De Chauvine, Lại Văn Sang, Văn Thành Cao, Léon Leroy, Hai Ngoán…
- Theo tôi, ông sẽ là người thu lợi nhiều nhất nếu quân giáo phái tấn công ông Diệm! – Helen nhìn qua đám sĩ quan và bảo.
- Cô là người Mỹ… - Luân cau mày.
Helen cướp lời:
- Tôi cam đoan với ông trong tôi, tỷ lệ máu Việt không thể dưới 75%. Còn lại, như họ của tôi, là máu người vùng Địa Trung Hải. Đương nhiên, tôi mang quốc tịch Mỹ... Chỉ quốc tịch thôi. Nationality, only! (2)
Luân nhún vai:
- Trên thế giới không có quốc gia nào gây rắc rối cho các nhà nhân chủng học bằng nước Mỹ. Huyết thống Mỹ là cái gì? Một câu hỏi chưa có câu trả lời dù là của máy tính điện tử.
Helen láu lỉnh:
- Đấy, ông đã công nhận tôi không có huyết thống Mỹ!
Luân ngó Fanfani, song hình như không chỉ nói với cô:
- Nước Mỹ không cần huyết thống!
Có tiếng xướng to trong chánh điện:
- Cao Đài Tiên ông giáng phàm!
Luân trầm ngâm:
- Cần làm cho minh bạch quốc tịch của ông Cao Đài Tiên ông này!
- Hiện nay, ông ta quốc tịch Pháp!
- Đúng, - Luân vẫn trầm ngâm – Và, đến một lúc nào đó, ông ấy sẽ đổi quốc tịch. Cho nên tôi nói cô là người Mỹ theo nghĩa đó. Cô nghĩ rằng tôi thích đồng bào tôi chết à? Không! Qua các bài báo của cô, tôi rút ra kết luận là, hơn ai hết, giới tài phiệt Mỹ nóng long chờ súng nổ ở Việt nam…
Fanfani chống chế:
- Tôi là nhà báo…
Luân cười độ lượng:
- Tất nhiên! Người ta sẽ không đăng bài của cô nếu cô viết khác. Tôi hiểu.
- Thế, ông lên Tây Ninh với tư cách gì?
- Tôi là người Việt Nam!
Helen lắc đầu:
- Nước Mỹ không thuần chủng như ông nhận xét. Nhưng, một chữ “tôi là người Việt Nam” sợ rằng quá gọn. Ví dụ, kia...
Helen chỉ nhóm Văn Thành Cao.
- Và, kia...
Cô chỉ Trịnh Minh Thế đang rỉ tai với thiếu tá James Casey.
Rồi, cô quay lại:
- Và, đây!
Cô chỉ vào ngực Luân
- Trong một không gian chưa lấy gì làm rộng, đã có đến ba Việt Nam! Ông nghĩ sao? Công bằng mà xét, ông đơn độc...
Luân điềm đạm bảo Fanfani:
- Cô quan sát chưa kỹ, còn một loại nữa. Đó…
Theo tay Luân, Fanfani thấy Ly Kai đang rảo bước quanh các nhóm.
- Hình như là một người Tàu?
- Phải, huyết thống Tàu, quốc tịch Việt...
- Ông ta thuộc chánh kiến nào?
Luân lắc đầu:
- Cô đến mà hỏi ông ta... – Rồi anh nói tiếp - Tuy vậy, cô nên nhớ họ chỉ là một phía, kể cả rồi họ cấu xé nhau. Phía đó không đông như cô tưởng. Họ sẽ định đoạt cái gì? Trong salông thôi!
- Tôi tôn trọng tín ngưỡng của ông. Chúng ta sẽ trở lại vấn đề này trong một dịp khác, nếu ông cho phép. Dù sao, tôi cũng cám ơn ông. Ông để trong đầu tôi một ấn tượng sâu sắc về cuộc gặp gỡ ngắn ngủi này. Có lẽ sắp đến giờ họp báo. Và, ông dự chớ? Chẳng lẽ ông lên Tây Ninh để hành hương?
Helen bắt tay Luân rất chặt. Nhưng đôi mắt đẹp của cô còn ánh lên một cái gì hơn cả cái bắt tay...
- Tôi xin phép đi làm nhiệm vụ. Xin báo trước với ông: Tôi sẽ là cái bóng của ông!

*

Cuộc họp báo hơi lê thê. Hộ pháp không phải là nhà hùng biện. Ông đọc một thôi dài bản tuyên cáo thành lập Mặt trận Toàn lực Quốc gia. Ngoài những lời lẽ phô trương như Mặt trận bao gồm tất cả cá tôn giáo và lực lượng Bình Xuyên, có quân đội trong tay, được dân chúng ủng hộ.. v.v... tuyên cáo kết tội chính phủ và cá nhân Ngô Đình Diệm “thực hiện một chính sách độc tài gia đình trị, thâu tóm quyền hành, phản bội công lao của những người chống Cộng”. Tuyên cáo nêu yêu sách: Một, mở rộng thành phần chính phủ gồm đủ đại diện các đảng phái, đoàn thể, tôn giáo; hai, trong chính phủ, các ghế bộ trưởng phải được chia công bằng; ba, chính phủ công nhận các lực lượng võ trang chống Cộng như là lực lượng quân đội quốc gia, được duy trì hệ thống chỉ huy và phụ trách các địa bàn cũ, được trang cấp và trả lương như quân đội chính quy, chính thức hóa cấp bậc tất cả sĩ quan; bốn, Quốc hội lập hiến phải gồm đủ đại biểu các đảng phái, đoàn thể, tôn giáo với số đại biểu ngang nhau và do các tổ chức đề cử, không được ngụy tạo những người không do các tổ chức đề cử; năm, tôn trọng các thánh địa Tây Ninh, Hòa Hảo, Bình Xuyên, Bình Đại và bộ máy hiện nay; sáu, thực hiện triệt để quyền bình đẳng tôn giáo, đặc biệt ở các tỉnh Tây Ninh, Long Xuyên, Châu Đốc, các quận Cần Giuộc, Nhà Bè, Lấp Vò, các vùng Cái Vồn, Bình Xuyên, Chánh Hưng, Bình Đại, An Hóa,. .. tỉnh trưởng, quận trưởng, chỉ huy quân sự và Công an phải do bốn phái Cao Đài, Hòa Hảo, Bình Xuyên và UMDC đề cử; bảy, viện trợ quân sự và kinh tế của nước ngoài cho Việt Nam phải được kiểm tra và quản lý chặt; tám, mọi quyết định quan trọng về đối nội và đối ngoại đều phải được Quốc trưởng quyệt y, trong khi Quốc trưởng còn chữa bệnh chưa về nước thì Quốc trưởng sẽ cử người thay mặt; chín,. ..
Đọc xong tuyên cáo, Hộ pháp nói vài lời:
- Bần đạo vốn thích sống ngoài vòng thị phi, nhưng thế nước đảo điên, phía Bắc, giặc Cộng chiếm, phía Nam gia đình họ Ngô chiếm, sanh linh đồ khổ. Nhiều nhà ái quốc mời bần đạo ra tay tế khốn phò nguy, bần đạo năm lần ba lượt khước từ. Song, ai cũng nói, chỉ bần đạo mới đủ sức gánh vác việc trọng hệ đó. Bần đạo kỉnh thành xin Đức Chí Tôn cho giáo huấn, vừa rồi Ngài giáng cơ, dạy bần đạo phải chịu nhọc nhằn một phen mới mong thấy cảnh thái bình – thạnh trị. Vâng ý chỉ của Ngài, bần đạo nhận chức chủ tịch Mặt trận Toàn lực Quốc gia. Vậy có lời nói thêm để hải nội chư quân tử rõ lòng của bần đạo... Bậy giờ, vị nào muốn đặt câu hỏi, bần đạo xin mời.
Người hỏi đầu tiên là một phóng viên báo “Người Việt tự do”:
- Đòi hỏi của Mặt trận đặt ra một vấn đề về pháp lý khá nghiêm trọng: đất nước này do ai cai trị? Các giáo phái hay chính phủ...
- Giáo phải đâu có đòi một mình giữ hết các ghế trong chính phủ. – Phạm Công Tắc hỏi vặn lại.
- Nhưng nếu đòi hỏi của Mặt trận mà được thỏa mãn thì còn đâu là sự thống nhất quốc gia? Đó là hình ảnh các sứ quân... – Người phóng viên không chịu lép.
- Bần đạo nghĩ như vậy mới công bằng! - Phạm Công Tắc nói buông thõng.
Một phóng viên nước ngoài hỏi:
- Thưa giáo chủ, chúng tôi hiểu rằng giữa chánh phủ của ông Ngô Đình Diệm và các nhóm quân sự trong tôn giáo có bất hòa. Cứ coi như những đòi hỏi của Mặt trận là chính đáng, chúng tôi muốn Mặt trận nói rõ hơn về quan điểm của Mặt trận đối với tương lai của miền Nam – chẳng hạn thể chế dân chủ, đường lối xây dựng kinh tế, chánh sách ngoại giao. Hình như Mặt trận đã không đả động một lời nào về những vấn đề quan trọng hàng đầu đó...
- Sau khi thành lập chánh phủ đoàn kết quốc gia, các vấn đề trên sẽ được đem ra bàn...
Thấy câu trả lời của mình được nhà bào phương Tây tiếp nhận với vẻ thất vọng, Tắc nói thêm:
-Bần đạo có một kế hoạch kinh bang tế thế mười phần hoàn hảo, tiến tới thế giới đại đồng, năm châu chung chợ. Đang dịch kế hoạch đó ra tiếng Anh, Pháp, Nga, Hoa để gửi cho vạn quốc và Hội Quốc Liên, chừng nào xong các vị sẽ rõ...
Helen mở máy ghi âm:
- Thưa giáo chủ; chủ trương của Mặt trận về thống nhất nước Việt Nam như thế nào?
- Nếu ông Ngô Đình Diệm bằng long giải quyết các yêu sách của Mặt trận, toàn thể Mặt trận xin tình nguyện đi đầu trong trận Bắc phạt. Bần đạo sẽ mang đạo kỳ cắm bên kia song Bến Hải! - Tắc trả lời khá hùng hồn.
- Nghĩa là giáo chủ và Mặt trận không tán thành Hiệp định Genève và không muốn thi hành hiệp định đó? – Fanfani hỏi tiếp.
Tắc lưỡng lự. Hình như Bảo đạo Hồ Tấn Khoa – ngồi phía sau Tắc – nhắc khẽ một câu gì đó.
- Bần đạo có một bức thư gửi cho ông Hồ Chí Minh về thống nhất đất nước. Vì là việc quốc gia đại sự, bần đạo chưa tiện cho liệt vị biết hôm nay…
- Xin giáo chủ nói nét tổng quát nhất, không ảnh hưởng gì đến bí mật của bức thư.. – Helen kiên trì.
- Thơ dài lắm… Bần đạo nói một ý thôi: bần đạo chủ trương tam đầu chế ở Việt Nam. Ông Hồ, ông Ngô Đình Diệm và bần đạo thành một hội đồng Tổng thống. Ông Hồ đại diện cho Cộng sản, ông Ngôi Đình Diệm cho Quốc gia. Bần đạo xin đóng vai trò trọng tài.
Tắc trả lời, trong giọng pha một chút tự đắc.
- Ai sẽ là chủ tịch Hội đồng tổng thống đó? – Helen chưa chịu thôi.
- Dĩ nhiên, bần đạo sẽ vì sanh linh mà chịu cực. Chủ tịch Hội đồng tổng thống phải đủ uy tín…
- Thưa giáo chủ, vậy thì vị trí của ông Bảo Đại ra sao?
Câu hỏi của Fanfani ấn Tắc vào chỗ kẹt. Ông ta quay sang số người khác – rất ít người muốn hỏi.
- Mời các vị…
… Luân ngồi cuối phóng họp, theo dõi. Anh hơi ngả người tựa vào ghế, tay chống cằm. Trước anh, những cây cột Hộ pháp đường bằng xi măng chạm rồng lòe loẹt: Cả một thế giới đồ giả bày ra và người ta quyết theo trò chơi đồ giả tới cùng, kể cả ăn thua bằng máu thật của kẻ khác. Đúng là anh em Ngô Đình Diệm rất thích một kiểu mặt trận như Mặt trận toàn lực này và còn thích hơn vị chủ tịch của nó. Không có trận đánh nào mà họ Ngô ít tốn nhất lại dễ thành công nhất bằng trận đánh đôi bên đang dàn quân, không phải một trận chiến đấu mà toàn bộ trận đánh, và Luân hiểu thuật ngữ “trận đánh” ở giác độ rộng hơn hết: trận đánh chính trị. Không còn cách nào để trì hoãn – giữ tình trạng xung đột âm ỉ như hiện nay càng lâu càng có lợi cho sự giác ngộ của quần chúng, xây dựng lực lượng cách mạng. Một khi cuộc xung đột bùng nổ, nghĩa là Mỹ - Diệm sẽ rảnh tay, con đường của cách mạng thêm gai góc.
Một người nào đến ngồi cạnh Luân. Luân nhìn sang. À, Lại Hữu Tài.
Luân bắt tay Tài, rồi yên lặng.
- Chào ông kỹ sư, ông kỹ sư thấy thế nào?
Luân mỉm cười không trả lời. Tài hỏi với giọng hí hửng.
- Tôi muốn nghe nhận xét của ông kỹ sư về thực lực của chúng tôi!
Luân xoay người, nhìn Tài với đôi mắt thương hại. Tất nhiên, tay quân sư của Bảy Viễn không đủ độ nhạy cảm để đánh giá cái nhìn đó.
- Tôi có cảm giác các ông pousser trop loin (3) mọi thực tế, nhất là sức mạnh của phía các ông. Theo tôi, thủ tướng mới của Pháp Edgar Faure gần Mỹ hơn Mendes France...
Tài ngắt lời Luân:
- Tướng Paul Ely, tôi đã gặp một số lần, rất kiên quyết...
Luân, giọng rầu rầu:
- Tướng Mỹ Collins còn kiên quyết hơn... Các ông dựa vào quân đội các ông... Nhưng, thử hỏi, xét từ chỗ đứng thuần quân sự, một lực lượng dàn mỏng như vậy, nhiều chỉ huy như vậy sẽ đánh chác thế nào? Đối phuơng của các ông có một tổng tham mưu trưởng, các ông có đến ít ra 5 người – bốn là của các giáo phái và Bình Xuyên, một là tướng Vỹ. Thật ra, còn đông hơn, có khi, mấy chục...
Tài không phật ý:
- Đây là chiến tranh nhân dân!
Luân suýt phì cười. Tấn tuồng càng về sau càng thêm yếu tố hài. May quá, một nhà báo đang hỏi Phạm Công Tắc một câu – có lẽ là hóc búa hơn hết:
- Thưa giáo chủ, chúng tôi tin vào bốn chữ “Toàn lực quốc gia” mà giáo chủ lấy làm tên cho mặt trận...
- Không phải chúng tôi đặt tên, tên của mặt trận được Thượng đế ban cho. – Tắc nói rất nghiêm chỉnh – Quý vị nghe bài cơ sau đây thì rõ:
CAO dựng đại kỳ cứu quốc gia
THIÊN binh quét sạch lũ tà ma
HÒA nhau toàn lực, con cầm lái
BÌNH trị muôn đời hưởng âu ca!
Đức Thượng đế lấy bốn giáo pháo Cao, Thiên, Hòa Bình, làm chủ lực của mặt trận...
-Thưa giáo chủ, cho là Mặt trận ngoài thế lực trần thế còn có thêm sự hỗ trợ của các đấng thiêng liêng, chúng tôi muốn giáo chủ giải thích về trường hợp tướng Trịnh Minh Thế và tướng Nguyễn Giác Ngộ ly khai. Họ đã gặp chúng tôi, đã bày tỏ thái độ sát cánh với chính phủ. Trong bốn lực lượng chủ lực như giáo chủ nói, riêng của đại tá Léon Leroy hình như quá ít ỏi để được coi là đại diện cho phong trào Thiên chúa giáo...
Phạm Công Tắc nổi giận thật sự!
- Bọn phản đạo đó, nhắc tới làm gì!
- Nhưng, thưa giáo chủ, tướng Thế có 5.000 quân!
- Chúng tôi có tới hai triệu tín đồ!
Cuộc họp báo đột ngột biến thành cuộc đấu khẩu ồn ào.
Luân hỏi Lại Hữu Tài:
- Không phải tôi mà cả thế giới đều thấy. Ông không nhận ra tính cách nguy hiểm của việc đem ảo tưởng chọi với thực tế sao?
Tài im lặng.
(1) Fanfani chơi chữ: Rôbớt (âm Mỹ) và Rôbe (âm Pháp) đều chỉ một từ Robert
(2) Chỉ quốc tịch thôi!
(3) đẩy quá lố

Phần 2- Chương 6

- Bần đạo muốn biết đang hân hạn tiếp ai?
- Thưa Giáo chủ, Ngài cứ xem tôi như là một người quan tâm đến việc chung, nếu mối quan hệ giữa cá nhân tôi và Thủ tướng Ngô Đình Diệm không làm ngài vui.
- Không phải, không phải! – Phạm Công Tắc rối rít – Trái lại, bần đạo rất vui nếu buổi gặp mặt nầy là giữa chủ tịch Mặt trận Toàn lực với đại diện chính thức của Thủ tướng.
- Thú thật, thưa giáo chủ, tôi không được một ủy quyền như vậy...
- Nếu ông thấy bất tiện khi bần đạo dùng danh nghĩa Chủ tịch Mặt trận, bần đạo sẵn sàng trao đổi với đại diện của Thủ tướng trong tư cách người đứng đầu Giáo hội Đại đạo Tam kỳ phổ độ...
- Về phần tôi không thấy chi trở ngại dù Giáo chủ đứng trên danh nghĩa nào. Tôi lên Tây Ninh lần này là lần thứ hai và chỉ với tư cách hoàn toàn cá nhân...
- Hề chi! Lần trước, bần đạo thất lễ không gặp ông. Thật ra, bần đạo không hay trong đoàn của Cụ Ngô có ông... Bây giờ, bần đạo hỏi riêng ông một câu: Cụ Ngô nhận định về bần đạo thế nào?
Trên đây là mẩu đối thoại giữa Hộ pháp Phạm Công Tắc và kỹ sư Nguyễn Thành Luân, sau buổi họp báo, trong gian phòng rộng gọi là Trí Huệ Cung với những trần thiết phần nào giống sân khấu hát bội. Nhiều người xin gặp riêng ông Tắc, nhưng ông mời Luân trước tiên, mặc dù Luân chỉ đưa cho văn phòng ông một danh thiếp ghi vỏn vẹn: Kỹ sư Nguyễn Thành Luân, 5 đường Miche Sài Gòn, điện thoại: 20.461.
Trước khi bước vào văn phòng riêng của Hộ pháp, Luân chạm mặt Ly Kai. Gã toan lẫn tránh song không kịp, đành phải cúi chào Luân, rất khúm núm:
- Ông kỹ sư mạnh giỏi?
- Cám ơn! Ông cũng mạnh?
Luân chưa nắm đủ các tài liệu về gã Hoa kiều láu cá nầy, tuy anh biết chắc gã là người của Nhu – Tuyến cấy vào Bình Xuyên.
- Tôi định lên vùng chợ Long Hoa xem có thể gây dựng một kiểu giống giống Đại Thế Giới, nhưng mà coi bộ khó... – Ly Kai đưa đẩy.
- Chúc ông may mắn! – Luân chào gã.
Fanfani đón Luân ngay cửa phòng của Tắc.
- Ông trở thành vedette (1) của cái kịch bản nhiều góc cạnh nầy rồi! Ông gặp giáo chủ, nói giúp, tôi muốn làm cuộc phỏng vấn riêng giáo chủ...
- Tôi sẽ chuyển lời, còn ông ấy có chịu gặp cô hay không là do ông ấy.
- Cám ơn ông kỹ sư... Khi nào về Sài Gòn, tôi mong được gặp ông. Địa chỉ của tôi đây, – Fanfani đưa cho Luân danh thiếp – Khách sạn Majestic.
Rồi cô ta phụng phịu:
- Mà ông không đến hay gọi điện thoại cho tôi, tôi sẽ đến tận nhà ông đấy!
Luân cười nhẹ, Helen hiểu cái cười của Luân:
- Vì sao tôi biết địa chỉ của ông hả? Muốn tìm, đâu có khó!
Fanfani nói láo. Song, mặt cô đỏ nhừ. Không phải cô không thạo nghề nói láo. Luân bỗng vui vui khi cô ký giả quốc tịch Mỹ biết ngượng vì phải nói láo với anh. Dĩ nhiên, Fanfani đỏ mặt, cô trở lên hồn nhiên và hết sức dễ thương. Do vậy, Luân cầm tay cô hơi lâu hơn thường lệ một chút.
Qua vai Fanfani, Luân thấy Ly Kai đứng cạnh xe của anh, đang bắt chuyện với cả Lục lẫn Thạch.

*

Phạm Công Tắc mời Luân điếu thuốc Camel. Không rõ giáo chủ có hút không, song cái gạt tàn đầy ắp đuôi thuốc.
- Tôi không được biết nhận xét của Thủ tướng đối với giáo chủ - Luân nói, nhìn Tắc đầy ý nhị, - Vả lại, theo tôi, Giáo chủ cần gì đến nhận xét của ông Diệm khi Giáo chủ, trong yêu sách thứ 10, long trọng tuyên bố đòi ông ấy từ chức nếu không thỏa mãn nguyện vọng của Mặt trận mà Giáo chủ đã đoántrước không thể nào có một nhượng bộ tới mức đó.
Giọng Phạm Công Tắc bỗng trở nên xuôi xị:
- Tuyên bố thì tuyên bố vậy thôi!
Phạm Công Tắc khó nghe kịp tiếng thở dài nhè nhẹ của Luân:
- Ngài định làm gì nếu ông Diệm bác bỏ các yêu sách?
Phạm Công Tắc ngơ ngác:
- Làm gì à? Bần đạo đâu có định làm gì!
Đến lượt Nguyễn Thành Luân ngơ ngác:
- Vậy tại sao giáo chủ họp báo?
- Ậy! Anh em họ đốc mình, mình phải làm, không làm thì họ cười chết! Tôi ghét thằng Thế quá...
Luân phát hiện một Phạm Công Tắc thịt xương, rất thành thật, dù ông vận bộ áo đạo.
- Theo ông, Cụ Ngô có tính gấp các giáo phái không?
Vị trí giữa Luân và giáo chủ thay đổi, người đặt câu hỏi lại là Giáo chủ.
- Thưa Giáo chủ, Ngài cứ giả định là ông Diệm tính gấp đi...
Mặt của Tắc tái dần, tái dần:
- Việc gì phải gấp? – Ông ta hỏi mà lời giống như từ chốn xa xôi nào vọng về.
Luân thấy không cần thiết phải trả lời. Trong thâm tâm, Luân thương hại ông ta, một con người leo lên ghế tuyệt đối của một tôn giáo hoàn toàn nhờ thời cuộc đẩy đưa. Có lẽ suốt ngày nghe mãi cái trật tự trên thiên đường mà ông bị ám ảnh. Và cuối cùng, ông mường tượng cuộc sống diễn ra như ông phác thảo trong các câu kinh – dù gọi là của Quan Âm, của Quan Vân Trường, của Thượng Đế, đều là của viên thư ký riêng có khiếu thơ lục bát và tứ tuyệt. Ông trả lương khá cao cho viên thư ký, cho “thập nhị thời quân” - những người mà không có họ, ông không làm sao mang ý của thiên đình phổ biến giữa thế gian.
Tuy nhiên, ông cũng đủ tỉnh táo để hiểu rằng không phải bao giờ lời phán của Đức Chí Tôn đều có hiệu lực cả. Ngô Đình Diệm chẳng hạn, ông ta chỉ biết có Chúa Trời. Còn Ngọc Hoàng theo khái niệm của đạo Cao Đài thì chẳng ăn nhằm gì với ông ta.
Giáo chủ Phạm Công Tắc ngó đăm đăm tấm bản đồ Đông Dương. Vạch đỏ đậm của quốc lộ 1 cho thấy từ Tây Ninh lên Nam Vang không lấy gì làm xa xôi.
- Vạn bất đắc dĩ nếu Thủ tướng không nghĩ tình người quốc gia với nhau, bần đạo sẽ lên Nam Vang. Ở đó, bần đạo có nhiều tín đồ. Một thánh thất lớn đang xây gần cầu bắc qua sông Bassac... Ngài Sihanouk vốn kính trọng bần đạo.
- Thưa giáo chủ, thiếu tá Kossem, trưởng phòng tình báo chính phủ hoàng gia Cambốt có khi nào thư từ cho Giáo chủ? – Luân hỏi hơi đường đột.
- Ông cũng quyen thiếu tá Kossem?
- Thưa, đúng là tôi biết ông ta, chớ chưa quen… – Luân trả lời, hồ hởi.
- Tôi cũng vậy, - Tắc nói liền và quên phát hai tiếng bần đạo rất quen miệng - Tôi biết ông ta qua một đại úy, tên Thạch Chanh, phụ trách tình báo biên giới... Thiếu tá muốn quy y theo đạo Cao Đài!
- Phải, ông Kassem kiêm chỉ huy phó biên phòng, đồng thời là Tư lệnh quân nhảy dù và chỉ huy phó lực lượng phòng thủ thủ đô Nam Vang. Thiếu tá Kossem là người Chàm sao lại vô đạo Cao Đài? – Luân nói câu sau với cái cười nhẹ.
- Chà! Ông kỹ sư rành hơn tôi nhiều... Thiếu tá Kossem tán thành đạo Cao Đài. Đạo Cao Đài có nhiều tín đồ người Pháp, người Ấn Độ, Nhựt Bổn... – Tắc khoe khoang một hồi – Tôi trở lại chuyện giữa tôi và Cụ Ngô. Tôi chỉ xin Cụ Ngô một điều – có điều nầy thì 10 điều trong tuyên cáo xử như thế nào tùy chính phủ. Tôi xin ký một thỏa hiệp công nhận chu vi Tòa thánh Tây Ninh rộng 40 cây số vuông và công nhận quyền tự trị của chúng tôi trong chu vi đó. Cả giang sơn đã thuộc về Cụ Ngô thì ke re cắc rắc làm chi 40 cây số vuông nhỏ mọn, ông kỹ sư nghĩ coi tôi nói có đúng không?
- Đó là đòi hỏi quan trọng nhất của Ngài?
- Phải!...
Cả lời, cả cử chỉ của Giáo chủ đều toát lên niềm thèm muốn thiết tha, Luân có cảm giác đang ngồi trước một tay trọc phú vỡ nợ, tình nguyện bỏ hết tài sản, chỉ xin ngôi nhà và ngôi mả xây, cam lây lất sống hết đời.
- Ông có thể đạo đạt lên Cụ Ngô thỉnh cầu của tôi không? Tôi sẽ chẳng bao giờ quên ơn ông kỹ sư!
Ông Tắc gần như phều phào
- Nói lại với ông Ngô Đình Diệm yêu cầu của Ngài, không có gì khó. Tôi xin hứa, nội ngày nay hoặc sáng mai, yêu cầu của Ngài sẽ đến Thủ tướng. Song, tôi nghĩ là ông Diệm sẽ từ chối!
- Tại sao vậy? Chuyện nhỏ mọn mà!
- Đúng, chuyện nhỏ mọn. Song ông Diệm từ chối vì ông ấy sợ mất cái lớn hơn và khi biết chắc sẽ không thể mất cái lớn hơn thì ông ấy nhất quyết không để mất cái nhỏ nhất!
- Vậy, ông kỹ sư thấy bần đạo phải làm gì?
- Hình như giáo chủ chưa sẵn sàng đương đầu với ông Diệm?
- Bần đạo là kẻ tu hành!
Giáo chủ Phạm Công Tắc trả lời xụi lơ và bây giờ thì Luân không kềm nổi tiếng thở dài.
- Có bao giờ Giáo chủ tính đến khả năng liên minh với những người kháng chiến cũ không? Họ rất đông, ở Tây Ninh...
Luân cố vớt vát. Nghe có bấy nhiêu, Tắc xua tay lia lịa:
- Đâu được, đâu được!... Ông kỹ sư đừng nói chơi... Nếu Cụ Ngô thể tất cho bần đạo thì bần đạo sẽ cùng đạo hữu đi tiên phong trong cuộc Bắc phạt.
Luân đứng lên:
- Cám ơn Ngài... Tôi xin kiếu.
Phạm Công Tắc cũng đứng lên, tiến Luân ra phòng ngoài:
- Nhờ ông kỹ sư đạo đạt lên Cụ Ngô về chu vi tòa Thánh.
Giáo chủ cố van vỉ, mặt đầy đau khổ trước khi trở lại cái vẻ đường bệ để gặp một nhân vật nào đó, theo thứ tự mà văn phòng đã xếp đặt.
Tiếng đồng nhi đọc một đoạn kinh bay theo Luân. Anh bước gần như thất thểu. Không phải vì anh xúc động trước một giáo chủ lẩm cẩm – mọi toan tính của ông ta sắc lại chỉ còn là sự tiếc của đời rất trần tục và có thể, rất thô tục nữa – anh xót xa cay đắng vì một con người như thế vẫn ngự trị linh hồn hàng trăm nghìn người và tùy ý dẫn dắt họ phiêu lưu vào các ngõ cụt.
Fanfani chạy vội khi xe Luân đã lăn bánh. Anh vẫy tay chào cô mặc dù quên giới thiệu cô với giáo chủ.
Có thể Fanfani yên trí là Luân giúp cô xong xuôi, nên đặt tay lên môi gửi theo cái hôn...
---
(1) ngôi sao màn bạc