Một gia nhân lớn tuổi nhứt liền đỡ lời Diệu Nương:
- Thưa bà, chúng tôi đa tạ bà luôn luôn nghĩ đến chúng tôi. Đến như quan mà còn không tra ra thủ phạm để bà và cô bị hàm oan thì chúng tôi làm sao tìm ra được kẻ sát nhân? Mà dù có tìm ra được thì chưa biết quan chịu nghe.
Ngưng một lát, ông ta nói tiếp:
- Nếu mà nhận bừa thì chúng tôi cũng ch8ảng sống làm chi. Mang thân đi hầu hạ trương gia, chúng tôi chịu ơn đã nhiều, nay bất tài chẳng ngăn nổi tai hoạ cho chủ thì có lý nào chúng tôi chịu để bà bị hàm oan một mình. Chúng tôi xin tình nguyện chết tất cả để danh tiếng cho trương gia. Xin bà xét lại.
Các gia nhân khác nghe vậy cũng xúm lại khuyên can bà dương thị. Cuối cùng vợ trương Thoại đành phải bỏ ý định nhận liều. Nàng nhìn gương mặt gầy ốm của mọi người rồi thở dài, lệ trào xuống đôi má hóp và nhăn nheo.
Thế rồii mười ba tù nhơn tiếp tục kéo dài chuỗi ngày buồn thảm trong ngục thất. Gần tết Nguyên Đán, Diệu Nương bỗng nhuốm bệnh nặng. Đến chiếu ba mươi, Diệu Nương bảo mẹ đỡ nàng đến trước bàn thờ đơn sơ, thiết lập bằng tấm ván mục kê lên hai chồng gạch, tại góc phòng. Đó là bàn thờ do đám gia nhân lập để dương thị có nơi cúng chồn và họ có nơi thủ lễ chủ trong đêm giao thừa thiêng liêng này.
Trên bàn thờ đôi bạch lạp leo lét cháy giữa chiếc bát mẻ đựng đầy gạo thay bát bình hương. Phía trong có bày mấy dĩa đựng trái cây và bánh mứt.
Diệu Nương chắp hai bàn tay gầy guộc lễ trước bàn thờ cha. Lễ xong nàng cố nở nụ cười hhéo hắt trên đôi môi trắng bệch rồi nói với dương thị rằng:
- Con đã tưởng không kịp lễ cha nữa, mẹ ạ.
Dương thị thấy con tỉnh táo hơn mọi ngày thì vui vẻ nói:
- Nhảm nào. Cha sẽ phù hộcho mẹ con ta và các gia nhân. Bữa nay mẹ con ta khoẻ rồi. Thôi con ráng thuốc men qua năm mới sẽ nhiều may mắn.
Nói đoạn bà va hai đầy tớ gái dìu Diệu Nương trở về nằm trên ỏ rơm. Mọi người đều mừng rỡ khi thấy diệu Nương đòi ăn hết thứ này tới thứ kia. Nhưng mỗi thứ nàng chỉ nếm chút đỉnh rồi lại bỏ. Aên xong nàng ngủ thiếp đến lúc canh một hầu tà thì nàng tỉnh dậy gọi dương thị và tất cả gia đinh lại gần và nói một hơi không nghỉ:
- Mẹ ơi, con nghe trong mình đã kiệt lực rồi.Trong giấc ngủ vừa qua, conmơ thấy cha về đón. Con nghĩ mà thương mẹ vô cùng. Từ nay mẹ đơn chiếc, lấy ai nâng giấc sớm hôm, lấy ai hầu hạ lúc trái nắng, trở giời? Chỉ tại quan huyện kém sáng suốt mà đến nỗi gia đình ta phải tan nát. Con chết đi sẽ tìm thần linh minh oan cho mẹ, xin mẹ chớ sợ mà đón nhận liều làm hư danh tiếng họ Trương.
Nói đoạn nàng bưng mặt khóc nức nở. Mọi người xúm lại vỗ về, an ủi nàng. Qua cơn xúc cảm, Diệu Nương gọi tên từng gia nhân một là cám ơn. Sau cùng hoàn toàn kiệt lực, nàng thều thào nói:
- Cha… cha đã về đón con.. Mẹ ở lại… Các bác ở lại… Con đi… Huyện quan ác độc…
Tới đây nàng nấc lên một tiếng rồi thở hắt ra, hồn lìa khỏi xác.
Dương thị ôm chầm lấy thây con mà gào thét lên. Đám gia nhân bưng mặt khóc nhi7 ri. Lính canh lật đật mở cửa qát hỏi:
- Có cho người ta ăn tết không? Làm gì mà ồn lên vậy?
Lính canh hùng hổ đến bên ổ rơm toan lấy roi đánh đập mọi người nhưng khi nhìn thấy thi hài Diệu Nương mắt mở trừng trừng như oán hờn, như uất hận, anh ta hoảng hồn co giò chạy vọt ra ngoài gọi cai ngục rối rít.
Hồi sau cai ngục đi vô với bốn người phu và hai người lính. Cai ngục nói lớn:
- lệnh quan truyền đem chôn con nhỏ trước giờ giao thừa. Vậy mọi người hãy dãn ra cho phu làm phận sự.
Không ai nhúc nhích và Dương thị cứ ôm xác con nhất định không cho đem đi.
Viên cai ngục hất hàm ra lệnh, chú lính xáp vô kéo Dương thị ra trong khi bốn người phu lẹ làng đặt xác Diệu Nương vào trong cái chiếu cũ họ mang theo rồi bó lại khiêng đi. Dương thị gào thét như điên như dại và nhào tới giựt con lại. Hai chú lính xô mạnh Dương thị về phía sau. Dương thị té nhào vào bàn thờ rồi lăn ra đất. Hương, đèn cầy, tráicây, rượu, bánh mứt, văng tứ tung.
Dương thị khóc than thảm thiết những một hai toan tử tử chết theo con, may nhờ mọi người xúm lại can gián mãi mới nguôi.
Dương thị và mười một gia nhân khắc khoải trong tù thêm một năm nữa. Qua cái tết thứ nhì, Hoàng tri huyện được chuyển bổ đi cai trị một huyện lớn hơn.
Lợi dụng lúc quan mới chưa đến, họ hàng Dương thị lo lót thơ lại nhờ xin với Hoàng tri huyện trả tự do cho Dương thị và đám gia nhân.
Chẳng may họ Hoàng quá căm tức Dương thị mà ông ta cho là vừa keo kiệt vừa cứng đậu, nên nhất định chẳng chịu thả ra. Tới khi vị quan mới đến, gia đình Dương thị lại mở cuộc vận động lần thứ hai nhưng ông này chân ướt chân ráo, chưa biết giải quyết ra sao chỉ ừ hử hứa “sẽ xem xét lại”.
Thế là hy vọng. Hai năm đã trôi qua kẻ từ ngày quản gia ưng bị giết. Phải là người tha thiết với công lý và giàu kinh nghiệm lắm mới có can đảm xét lại vụ án từ đầu đến cuối.
Dân chúng trong vùng haytin dương thị và gia nhân khăng khăngmột mực không chịu nhận tội, trở lại tin rằng họ bị hàm oan và đều đem lòng thương xót tuy chẳng ai dám nói ra.
Phải nhìn nhận tân huyện quan là người có nhiều thiện chí. Sau khi xem xét hồ sơ vụ án quản gia Ưng, ông cũng cho thẩm vấn lại Uông Mỗ và dương thị cùng đám gia nhân. Nhưng vì mới bước chân vào nghề, nên ông còn bỡ ngỡ lại thêm bị ảnh hưởng bởi lời phê phán của vị tiền nhiệm nên thét một hồi, ông ta cũng cho lời tố cáo của Uông Mỗ hợp lý. Ông bảo thơ lại:
- Bây giờ phải đều chỉnh tình trạng bằng cách chạy giấy về Thượng Ty xin lên án đày dương thị ra nơi biên ải.
Giữa lúc thơ lại lo lập tờ trình xảy có Bao Công tuần án đến Vĩnh An trấn. Huyện quan lật đật ra tận cổng huyện rước Bao Công vô, sau khi thăm hỏi về tình hình trong vùng, Bao Công nói:
- Quan mới đến chưa đầy một tháng, chắc cũng chưa thấu đáo dân tình vậy nên chịu khó xem xét cho kỹ. Tôi mong rằng mỗi lần thay đổi vị quan nhậm là một điếu hay vì người mới có thể nhận ra những cái sai lầm mà người trước vì quen tai quen mắtkhông nhận ra.
Ngưng một lát. Bao Công nói tiếp:
- Nhiệm vụ chính yếu của tôi là tra lại các vụ án, vậy để cho mau lẹ, quan hãy truyền cho các phạm nhân ái có điều gì oan ức cứ làm đơn giãi bày.
Gia đình Dương thị bắt được tin này liền làm sẵn đơn rồi lo lót tiền bạc cho quân coi ngục đem vào nạp dùm. Nhờ vậy, đến sáng hôm sau, lá đơn khiếu oan đã tới tay bao Công.
Đọc xong đơn, Bao Công truyền lấy hồ sơ vụ án cho ông xét, Bao Công hỏi huyện quan:
- Ý quan thế nào?
- Thưa thượng quan, đúng là Dương thị thị gian dâm bị quản gia Ưng biết nên thị xúi dục gian phu hạ sát cho êm chuyện.
- Quan đã tra hỏi lại chưa?
- Dạ rồi. Tôi có hỏi lại Dương Mỗ và Dương thị cùng gia nhân.
Bao Công cau mày nói:
- Chưa đủ. Cái sơ hở của Hoàng tri huyện lúc trước là đã căn cứ hoàn toàn vào lời khai của tên Uông Mỗ mà bắt giam cả nhà Dương thị. Mặt khác Dương thị không chịu nhận tội. Đành rằng ta có quyền nghi rằng đám gia nhân chịu ơn chủ nên không hại chủ nhưng khi họ bị giam cầm, tra khảo như thế mà vẫn không buộc tội chủ thì ta phải suy nghĩ lại. Vậy quan làm ngay hai việc này cho tôi: cho áp giải dương thị và gia nhân lên cho tôi hỏi lại, sau đó cho người đòi những người liên bang của Dương thị đến hầu.
Cuộc thẩm vấn bắt đầu. Sau cuộc căn dặn từng gia nhân một, Bao Công đến hỏi Dương thị. Vợ Trương Thoại khóc lóc kêu oan, Bao Công truyền cho Dương thị lui rồi bảo huyện quan:
- Cứ theo thái độ của Dương thị qua lời khai của gi nhân, có thể là Dương thị vô tội. Tiếc một điều Diệu Nương đã chết rồi nên ta khó xét đoán thực hư, sợ e họ bịa đặt. Vậy quanra xem trong đám lân bang của họ Trương có ai lớn tuổi và đáng tin nhất thì kêu vào cho ta.
Lát sau một lão ông theo huyện quan vào công đường. Bao công chậm rãi hỏi:
- Lão có biết ai giết quản gia Ưng không?
- Thưa không.
- Dương thị gian díu với ai?
- Thị là người đoan trang. Một dạ thờ chồng nuôi con, không làm chuyện xấu bao giờ.
- Lão có chắc không?
- Dạ chắc. Ơû tỉnh nhỏ bé này, làm gì mà giấu nổi tai mắt thiên hạ.
- Còn Diệu Nương ra sao?
- Nó nết na, tử tế, có hiếu và rất cương trực.
- Lão có nghi ai giết tên ưng không?
- Dạ điều đó tôi xin chịu.
- Uông Mỗ là người thế nào?
- Thưa thượng quan, hắn là người đúng đắn, biết lo làm ăn.
- Hắn có hiềm khích gì với họ trương không?
- Dạ không.
- Bao Công truyền cho ông lão lui ra và lần lượt hỏi những người trong xóm những câu tương tự như trên. Gần hai chục người lối xóm đều nhất loạt khen mẹ con dương thị.
Khi người chứng cuối cùng đi khỏi, Bao Công suy nghĩ một lát rồi kêu một thám tử thân tín vào dạy đi điều tra gấp về họ trương va Uông Mỗ. Ông đặc biệt nhấn mạnh:
- Phải xem cho kỹ giữa hai người có điều hiềm khích chi từ trước đến nay không. Nếu giữa họ không có thì phải đi ngược lên đời cha mẹ, ông bà hai bên có chuyện chi không? nên biết rằng Uông Mỗ là người duy nhất tố cáo dương thị thông dâm với trai rồi xúi gian phu giết tên Ưng cho được tự do đi lại với nhau. Bởi vậy điều ta cần biết là hệ trọng.
Thám tử tuân lệnh đi thi hành phận sự.
Bữa sau, thám tử về trình:
- Tuân lệnh thượng quan, tôi đã kiểnm soát lời khai của các nhân chứng. Quả thự dương thị là một goá bụa đoan trang, hiền hậu, chỉ biết chăm lo nối nghiệp chồng và nuôi con. Dân chúng trong vùng có ý chê trách Hoàng tri huyện đã tin lời Uông Mỗ.
Bao Công gật gù đáp:
- Ta đã có nghi như vậy, giữa Uông Mỗ và vợ chồng Trương Thoại có điều chi hiềm khích không?
- Lúc còn trai trẻ hai người thân nhau lắm nhưng từ ngày Trương Thoại lấy được Dương thị thì tình bạn phai dần và Uông Mỗ như có vẻ tránh mặt Trương Thoại trong các cuộc hội hè đình đám.
- Có người biềt nguyên do không?
- Theo ông giàbà cả thì Uông Mỗ ngượng vì hắn không lấy được Dương thị trong khi Dương Thoại hỏi sau thì lại được vợ xinh đẹp và đảm đang.
- Có ai nghi Uông mỗ giết quản gia Ưng không?
- Dạ không. hắn gầy ôm và không phải hắn hung hãn. Hơn nữa theo chỗ tôi dọ hỏi, nạn nhân bị đâm bảy tám nhát dao mà nhát nào cũng sâu, chứng tỏ…
Nói đến đây, thám tử bỗng ngưng lại và nhìn thượng cấp như cho mình hơi nhiều lời, có ý muốn dạy quan trên.
Bao Công biềt ý, cười xoà khuyến khích thuộc hạ:
- Chứng tỏ cái gì? Nói ta nghe, đừng ngại.
Thám tử chớp chớp mắt rồi nói tiếp:
- Thưa thượng quan, điều đó chứng tỏ kẻ sát nhân là tay khoẻ mạnh và có thù riêng gì đó với quản gia Ưng. Vậy kẻ giết người không thể là người không thể là Uông Mỗ được.
Bao Công nghe nói, cười khà khà rồi bảo:
- Khá lắm, khá lắm!
Rồi ông lấy bạc thưởng công cho thám tử.
Huyện quan chứng kiến cuộc đối đáp giữahai người, cũng khẽ thốt rằng: “Thiệt là thầy nào, trò ấy”.
Thám tử đi khỏi, Bao Công liền truyền lệnh đòi Uông Mỗ đến hầu cấp tốc.
Lát sau, lính dẫnhọ Uông về trình diện. Vừa thấy mặt uông Mỗ, Bao Công biết ngay là thuộc hạ mình nhận xét đúng. Tuy vậy ông vẫn thận trọng tránh mọi sự võ đoán.
Bao Công vỗ án la phủ đầu họ Uông:
- Không lấy được Dương thị, chẳng qua là chuyện duyên số bất thành cớ sao mi lại sanh lòng thù oán, hạ sát tên Ưng để gieo hoạ cho người ta? Ta biết rõ cả rồi, mau thụ nhận đi, đừng để ra nhọc lòng tra tấn.
Uông Mỗ xanh mặt, run lẩy bẩy nói:
- Thưa thượng quan, tôi không hề giết tên quản gia ấy. Thực tình là vì ghét Dương thị đã chêtôi vu cáo để trả thù y thị. Xin đại nhơn thương dùm minh xét, kẻo oan phận này.
|