Bạn Cầm Thi
Bá Nha xưa gặp Tử Kỳ
Tiếng đàn hiểu thấu tâm tri nỗi lòng
Non cao, nước chảy, tình chung
Tri âm mấy kẻ, ghi lòng tạ ơn
Tiếng đàn ai oán như hờn
Tri âm đã chết thôi đờn cũng câm
Hiểu nhau qua tiếng cổ cầm
Bạn, ta lặng lẽ âm thầm vì thơ
Nước non trăng gió mộng mơ
Thành đôi bạn quí chẳng ngờ phải không
Hiểu nhau vì một tấm lòng
Cao sơn lưu thủy, mênh mông cuộc đời
Vì thơ, hồn thả ra khơi
Theo mây phiêu lãng bên trời trăng sao
Theo từng cơn gió dạt dào
Theo mưa, theo nắng, biển gào, tuyết sa
Tử Kỳ cùng với Bá Nha
Ngày nay có bạn có ta khác gì
Bạn vàng đôi chữ cầm thi
Đàn thơ vang mãi cũng vì tri âm
Nguyên Đỗ
Ghi chú điển tích:
Nước non :
* Bởi chữ "Cao sơn lưu thủy" chỉ tiếng đàn hay của người tri kỷ, tiếng đàn có bạn tri âm thưởng thức.
Lã Thị Xuân Thu: Bá Nha người thời Xuân Thu là người giỏi đàn, gặp và chơi thân với Chung Tử Kỳ là người sành nghe đàn. Một hôm, Bá Nha đánh đàn, Tử Kỳ ngồi nghe. Khi Bá Nha nghĩ đến chốn non cao (cao sơn), Tử Kỳ bảo: "Thiện tại hồ cổ cầm, ngụy ngụy hồ nhược Thái sơn." (Đánh đàn giỏi làm sao! vòi vọi cao thay như núi Thái). Một lát sau, Bá Nha lại nghĩ đến chổ nước chảy (lưu thủy), Tử Kỳ lại nói: Thiện tại hồ cổ cầm, đãng đãng hồ nhược lưu thủy." (Đánh đàn sành biết mấy, mênh mông thay như nước chảy.). Đến khi Tử Kỳ chết, Bá Nha đập đàn không gẩy nửa vì cho rằng đời không ai hiểu được tiếng đàn của mình.
Trong thơ Kiều của thi hào Nguyễn Du:
Nước non luống những lắng tai Chung Kỳ.
Bá Nha, Tử Kỳ: Hai người bạn tri âm thời Xuân Thu.
Nguyên Đỗ
|