Màu tím hoa sim

Nàng có ba người anh đi bộ đội / Những em nàng / Có em chưa biết nói / Khi tóc nàng đang xanh
Tôi người Vệ quốc quân / xa gia đình / Yêu nàng như tình yêu em gái / Ngày hợp hôn / nàng không đòi may áo mới
Tôi mặc đồ quân nhân / đôi giày đinh / bết bùn đất hành quân / Nàng cười xinh xinh / bên anh chồng độc đáo / Tôi ở đơn vị về / Cưới nhau xong là đi / Từ chiến khu xa / Nhớ về ái ngại / Lấy chồng thời chiến binh / Mấy người đi trở lại / Lỡ khi mình không về / thì thương / người vợ chờ / bé bỏng chiều quê...
Nhưng không chết / người trai khói lửa / Mà chết / người gái nhỏ hậu phương / Tôi về / không gặp nàng / Má tôi ngồi bên mộ con đầy bóng tối / Chiếc bình hoa ngày cưới / thành bình hương / tàn lạnh vây quanh
Tóc nàng xanh xanh / ngắn chưa đầy búi / Em ơi giây phút cuối / không được nghe nhau nói / không được trông nhau một lần
Ngày xưa nàng yêu hoa sim tím / áo nàng màu tím hoa sim / Ngày xưa / một mình đèn khuya / bóng nhỏ / Nàng vá cho chồng tấm áo / ngày xưa...
Một chiều rừng mưa / Ba người anh trên chiến trường đông bắc / Được tin em gái mất / trước tin em lấy chồng / Gió sớm thu về rờn rợn nước sông / Đứa em nhỏ lớn lên / ngợ ngàng nhìn ảnh chị / Khi gió sớm thu về / cỏ vàng chân mộ chí
Chiều hành quân / Qua những đồi hoa sim / Những đồi hoa sim / những đồi hoa sim dài trong chiều không hết / Màu tím hoa sim / tím chiều hoang biền biệt / Có ai ví như từ chiều ca dao nào xưa xa / Áo anh sứt chỉ đường tà / Vợ anh chưa có mẹ già chưa khâu / Ai hỏi vô tình hay ác ý với nhau / Chiều hoang tím có chiều hoang biết / Chiều hoang tím tím thêm màu da diết / Nhìn áo rách vai / Tôi hát trong màu hoa / Áo anh sứt chỉ đường tà / Vợ anh mất sớm, mẹ già chưa khâu... / Màu tím hoa sim, tím tình trang lệ rớm / Tím tình ơi lệ ứa / Ráng vàng ma và sừng rúc điệu quân hành / Vang vọng chập chờn theo bóng những binh đoàn / Biền biệt hành binh vào thăm thẳm chiều hoang màu tím / Tôi ví vọng về đâu / Tôi với vọng về đâu / Áo anh nát chỉ dù lâu...

[QTrung]

bữa đi dạo mấy vòng qua các site, có đọc được bài viết về Màu Tím Hoa Sim , nay cũng xin copy lại ...


Bài thơ sim tím
--- Phanxipăng ---
"Màu tím hoa sim", bài thơ do Hữu Loan sáng tác năm 1949 đã trở nên quá quen thuộc với chúng ta. Có lẽ, áng thơ thẩm thấu vào tâm hồn mọi người một cách sâu rộng hơn từ khi được phổ nhạc rồi phát qua băng, qua đĩa, qua làn sóng phát thanh và truyền hình. Dzũng Chinh phổ ra ca khúc "Những đồi hoa sim". Phạm Duy phổ thành bài hát "Áo anh sứt chỉ đường tà". Theo chúng tôi biết, bài thơ này còn được phổ bởi vài nhạc sĩ khác - với các giai điệu, tiết tấu không kém phần đặc sắc - dù mức độ truyền tụng trong xã hội chẳng bì nổi hai ca khúc vừa nêu.

Bài thơ "Màu tím hoa sim" ra đời trong hoàn cảnh nào?

Dòng sous-titre cho biết: đây là bài thơ tác giả khóc chính người vợ đầu của mình - Lê Đỗ Thị Ninh.

Lê Đỗ Thị Ninh là ai ?

Là ái nữ của ông Lê Đỗ Kỳ, tổng thanh tra Đông Dương thuở ấy. Do quá mến mộ tài năng Hữu Loan (học giỏi và hay thơ nức tiếng cả vùng Nga Sơn ở Thanh Hóa), phu nhân của viên tổng thanh tra là bà Đái Thị Ngọc mời Hữu Loan về nhà dạy kèm cho cô con gái cưng. Thế là ra duyên nợ. Năm đó, Hữu Loan 24 tuổi, còn cô Ninh chỉ vừa lên... tám !

Rồi kháng chiến chống Pháp bùng nổ. Hữu Loan gia nhập Vệ quốc quân. Mãi chín năm sau, năm 1948, hai người mới làm lễ tuyên hôn. Đau đớn thay, hơn ba tháng sau ngày cưới, Lê Đỗ Thị Ninh ra sông giặt giũ và bị chết trôi. Sự thật là thế, chứ chẳng phải nhân vật bị giặc hãm hiếp bắn giết như một số độc giả suy đoán.
Thương vợ, xót mình, Hữu Loan viết "Màu tím hoa sim". Từng con chữ rơi rơi như những dòng lệ thảm.

Bài thơ xuất hiện, lập tức được lan truyền rộng rãi. Dẫu có nơi, có lúc, "Màu tím hoa sim" bị phê phán gay gắt là "nhuốm mùi tiểu tư sản"; song tác phẩm vẫn sống trong lòng người qua truyền miệng hoặc chép tay. Đây chính là lý do khiến bài thơ bị tam sao thất bản. Rất nhiều bản hiện lưu hành đều ít nhiều dị biệt so với nguyên tác.

Báo Tuổi Trẻ Chủ Nhật 15/6/1997 đăng bài "Có người màu tím hoa sim..." của Lê Thọ Bình viết về thi sĩ Hữu Loan, đồng thời đăng lại bài thơ "Màu tím hoa sim". Gần tháng sau, ngày 13/7/1997, cũng trên báo này, Lê Đình Bích đính chính các sai sót trong văn bản tác phẩm căn cứ vào băng ghi âm giọng đọc của chính Hữu Loan nhân dịp thi sĩ lần đầu ghé chơi Cần Thơ cách đây gần mươi năm trước. Vì sơ xuất, báo Tuổi Trẻ Chủ Nhật để sót mấy câu và đã đính chính ngay trong số tiếp theo. Mới đây, thêm lần nữa Lê Đình Bích công bố nguyên bản bài thơ "Màu tím hoa sim" của Hữu Loan trên tờ Kiến Thức Ngày Nay số 258 ra ngày 20/9/1997. Nếu đối chiếu với một số ấn bản trước kia, như trong tuyển "Mùa xuân tuổi trẻ tình yêu" do NXB Long An thực hiện đầu năm 1989 chẳng hạn, thì hai bản gần như một - ngoại trừ cách ngắt dòng. Tuy nhiên, để quý bạn yêu thơ có được bản gốc "Màu tím hoa sim", chúng tôi xin chuyển lên mạng toàn văn bài thơ dựa theo cách ghi của Lê Đình Bích.

Bạn thử đọc lại bài thơ quen thuộc và có phát hiện điểm gì là lạ chăng? Ví như mấy câu:

Má tôi ngồi bên mộ con
đầy bóng tối...

Nếu biết rằng Hữu Loan gốc người Thanh Hóa, thuở ấy hoạt động chính ở xứ Thanh, thì... khí lạ. Vì từ Thanh Hóa trở ra, trong từ ngữ phổ thông, thân mẫu vẫn thường được gọi là mẹ. Sao ở đây lại là má như người các tỉnh phía Nam quen xài?

Ngoài "Màu tím hoa sim", Hữu Loan còn được biết đến qua một vài bài thơ khác như "Đèo Cả", "Những làng đi qua", "Hoa lúa",.v.v. Tuy nhiên, tài hoa nhất, tâm huyết nhất của Hữu Loan vẫn cứ là bài thơ sim tím bất hủ. Chính nhà thơ xứ Thanh từng tâm sự:

"Bài thơ "Màu tím hoa sim" đã được rứt ra từ máu thịt của tôi!"